Palmolie uitgelegd
Orang-oetans en andere dieren raken steeds meer leefgebied kwijt. Het 'Hart van Borneo' verdwijnt in een noodvaart. De grootste aanstichter van deze ontbossing? De teelt van palmolie. Daarvoor gaan grote lappen tropisch bos tegen de vlakte en raakt het leefgebied van dieren steeds meer versnipperd. Moeten we palmolie boycotten of toch niet? En, wat kunnen we nog meer doen?
1. Wat is palmolie?
Palmolie is een eetbare, plantaardige olie afkomstig uit de vrucht van oliepalmen. Naast de olie levert de vrucht ook palmpitmeel. Er kunnen dus twee soorten olie worden geproduceerd uit de oliepalm: ruwe palmolie en palmpitolie.
Oliepalmen zijn inheems in Afrika, maar werden iets meer dan 100 jaar geleden naar Zuidoost-Azië gebracht als sierboomgewas. 85% van het wereldwijde aanbod van oliepalm komt nu uit Indonesië en Maleisië. En er zijn nog 42 andere landen die palmolie produceren, bijvoorbeeld Brazilië.
2. Wat is het probleem met palmolie?
De palmolieteelt zorgt voor grootschalige ontbossing. 45% van de palmolieplantages in Zuidoost-Azië liggen in gebieden die in 1989 nog bos waren. In relatief korte tijd is er dus heel veel bos weggehaald voor handel in palmolie over de hele wereld.
Ook heeft palmolie sociale en economische gevolgen. Aan de ene kant heeft het inkomens van veel mensen op het platteland verbeterd en nationale economieën versterkt. Maar aan de andere kant zijn er ook veel conflicten over landgebruikrechten, dwangarbeid, kinderarbeid en arbeidsvoorwaarden.
3. Waar wordt palmolie het meest voor gebruikt?
Palmolie kan in allerlei producten verwerkt worden, van cosmetica tot voedsel tot biodiesel. Voorbeelden zijn lippenstift, wasmiddel, shampoo, schoonmaakmiddelen, margarine, gebak, chocolade en pizzadeeg. Palmpitmeel (wat ook van de oliepalmplant komt) kan verwerkt worden in veevoer.
Nederland is de grootste importeur van palmolieproducten van Europa, via de havens van Rotterdam en Amsterdam. Veel palmolieproducten worden vanuit Nederland doorgevoerd, vooral naar Duitsland, of na verwerking in Nederland in producten gestopt.
4. Palmolie zit dus in eten, moet ik dit vermijden?
Palmolie vervangen door oliën zoals kokosolie, sojaolie of zonnebloemolie, lost de problemen van ontbossing en natuurverlies niet op. Deze planten hebben namelijk ook een plek nodig om te groeien én leveren minder olie per hectare dan de oliepalmvrucht.
Het is dus niet nodig om palmolie helemaal te weren en te vervangen door andere grondstoffen. Palmolie is, indien duurzaam geproduceerd, een efficiënte soort olie.
5. Kan ik op een duurzame manier palmolie gebruiken?
Ja, er bestaat duurzaam geteelde palmolie. Het is echter nauwelijks te vinden op de verpakking van producten waar palmolie vandaan komt, want er zijn maar weinig bedrijven die dit op de verpakking zetten. RSPO is een keurmerk dat duurzaam geproduceerde palmolie certificeert en WWF is hier ook bij betrokken. Als dit keurmerk op de verpakking staat kan je ervan uitgaan dat bij productie van de palmolie de natuur beschermd wordt. Ook wordt ervoor gezorgd dat lokale gemeenschappen die afhankelijk zijn van palmolie voor hun levensonderhoud kunnen blijven werken. Lees meer over RSPO.
Je kan ook kijken op websites van grote bedrijven, sommige bedrijven gebruiken alleen nog maar duurzaam geteelde palmolie. Ook heeft WWF een 'Palmolie Scorekaart' gemaakt met een overzicht van grote fabrikanten die palmolie gebruiken. Hier kan je zien of bedrijven op de goede weg zijn. Check de scorekaart (Engelstalig).
6. Wat doet WWF tegen het palmolie-probleem?
WWF werkt aan certificering van duurzame palmolie met RSPO, zodat we bossen kunnen beschermen. Ook beïnvloeden we banken en vermogensbeheerders die in palmoliebedrijven investeren, zodat zij eisen stellen aan deze bedrijven om duurzamer te produceren.
Iedere drie jaar geeft WWF een Palmolie Scorekaart uit, waarin bedrijven uit vele landen een score krijgen op hun beleid over palmolie. Helaas zien we hierdoor dat er maar weinig bedrijven zijn die echt alleen duurzaam geteelde palmolie gebruiken.
We willen ook vernietigde bossen weer herstellen en beschermen. In Indonesië en Maleisië (Sabah en Sarawak) werkt WWF met gecertificeerde bedrijven om verbindingen tussen bosgebieden weer intact te maken. Zodat olifanten en orang-oetans zich veilig kunnen verplaatsen.
7. Wat is WWF’s standpunt over palmolie?
WWF gelooft dat palmolie niet vernietigend hoeft te zijn en dat het duurzaam kan worden geproduceerd. Op een manier die zowel mens als natuur ten goede komt. We geloven dat palmolie gemaakt kan worden zonder ontbossing en schade aan wilde dieren, met rechten voor lokale gemeenschappen en op een manier die producenten zoals kleine boeren in staat stelt om verantwoorde processen toe te kunnen passen.