De zee-engel zwom zo’n 2,5 miljoen jaar geleden al in de Noordzee: er zijn fossiele tanden uit deze tijd gevonden in de zee bij Scheveningen en in een diepe zandlaag uit het pleistoceen in Zeeland. Het dier dankt zijn naam aan sierlijke borstvinnen die op vleugels lijken. Het is geen rog, ook al lijkt hij hier wel op. Het is een platte haaiensoort, die op zandbodems leeft. Overdag graaft hij zich in en ligt hij onder het zand, waardoor hij bijna niet te zien is voor andere dieren.

Zee-engelen zijn groter dan je misschien denkt; ze kunnen wel twee meter lang worden en 80 kilo wegen. De dieren voeden zich ’s nachts, door over de bodem te zoeken naar eten. Ze worden ongeveer 20 jaar oud. De soort is ‘eierlevendbarend’, dit betekent dat de eitjes in het lichaam van de moeder blijven en daar ook uitkomen. Ze worden dan als jonge haaitjes geboren. De Noordzee was vroeger een geschikte paai- en opgroeiplaats voor haaien en roggen en bood deze reuzen een gevarieerd menu van garnalen, krabben, inktvissen en platvissen.

De Noordzee was vroeger een ongekend rijke wildernis, compleet met grote soorten haaien en roggen. Rond 1900 waren deze vissen hier nog letterlijk kind aan huis. De zee-engel was er hier één van. In de twintigste eeuw nam het aantal zee-engelen snel af, wanneer de visserij meer in opkomst kwam. Nu is deze diersoort niet vaak meer te zien, en is hij ernstig bedreigd. In veel Noord-Europese gebieden waar hij vroeger voorkwam wordt hij nu zelfs als lokaal uitgestorven beschouwd. Rond Ierland en Zuid-Engeland worden soms nog enkele van deze bijzondere dieren gezien.

Al 450 miljoen jaar vervullen haaien en roggen een onmisbare rol in het ecosysteem van de zeeën. Ze dragen bij aan gezonde vispopulaties door zwakkere exemplaren op te eten. Zelf worden ze ook opgegeten door grotere roofdieren. Zo blijft er een balans in de natuur in zee.

Het is lang onbekend geweest dat grote haaiensoorten in de Noordzee zwommen. Door meer onderzoek is gebleken dat deze dieren juist lange tijd onze Noordzee al als thuis beschouwen. Vondsten van fossiele haaien- en roggentanden, archeologische opgravingen, oude documenten van vismarkten en krantenartikelen hebben dit aangetoond. Dit speurwerk laat zien hoe rijk de natuur in de Noordzee was. Grote dieren hoorden er volop bij en vervulden een belangrijke rol in het ecosysteem. Dit geeft een nieuwe kijk op de kansen voor een rijke Noordzee. WWF beschermt haaien en stimuleert onderzoek naar soorten die bijna verdwenen zijn, zoals de zee-engel. Zo kunnen we hopelijk onze mooie, diverse Noordzee-natuur weer terug krijgen!