Samenleven met wolven in Nederland

Gepaste maatregelen zijn noodzakelijk

De wolf is een beschermd dier volgens Europese en Nederlandse wetten en mag niet zomaar worden verstoord of afgeschoten. Ingrijpen mag alleen wanneer het dier een directe bedreiging kan vormen voor mensen, aangelijnde honden of goed beschermd vee. Ook dan moet er altijd worden gekozen voor de minst ingrijpende maatregelen die het voortbestaan van wolven in Nederland en buurlanden niet in gevaar brengen. Een vergunning voor ingrijpen kan afgegeven worden voor een individueel dier nadat is aangetoond dat bij meerdere incidenten dezelfde wolf betrokken is en er een verklaring is gevonden voor dit gedrag.

Het is belangrijk om passend te reageren op incidenten met wolven. Dit is niet alleen in het belang van mensen, maar ook voor het behoud van wolven in Nederland. Een wolf verliest in sommige gevallen zijn natuurlijke schuwheid voor mensen waardoor hij te dichtbij komt. WWF-NL vindt dat er ingegrepen moet kunnen worden om de desbetreffende wolf weer schuw te maken voor mensen. Dit kan door het dier te verdoven, vangen en te voorzien van een zenderhalsband.

Soms is het helaas nodig om een individueel dier dat problemen veroorzaakt te verstoren of doden om te voorkomen dat alle wolven in Nederland in een kwaad daglicht komen te staan. Afschot zou alleen kunnen gebeuren op basis van feiten en gedegen onderzoek van experts, en vooral ook als er geen andere oplossingen meer mogelijk zijn.

Probleemsituaties

In de afgelopen 50 jaar is in heel Europa gebleken dat wolven in principe ongevaarlijk zijn voor mensen. In de zeldzame gevallen dat een wolf een mens aanvalt gebeurt dat meestal als een wolf haar welpen wil beschermen of als een wolf te nieuwsgierig is geworden omdat hij de angst voor mensen kwijtgeraakt is.

Wolven jagen vooral op reeën, wilde zwijnen, edelherten, en klein wild. Maar ze vallen ook schapen, geiten en andere (landbouw)huisdieren aan, vooral als jonge onervaren dieren op zoek gaan naar een nieuw territorium en onderweg vee tegenkomen dat gemakkelijk te vangen is. Ook zijn er meer aanvallen op vee vanaf het moment dat jonge herten en zwijnen groot genoeg zijn om te kunnen vluchten en jonge wolven steeds meer moeite krijgen ze te vangen en dus honger krijgen.

Samenleven kan, maar vraagt aanpassingen

WWF-NL denkt dat samenleven met wolven mogelijk is en dat we ons kunnen aanpassen aan hun aanwezigheid. Veehouders kunnen hun dieren beschermen met speciale wolfwerende rasters, nachthokken en kuddebewakingshonden. Zo leert een wolf dat het vangen van vee erg onaantrekkelijk is en dat hij beter kan jagen op wilde prooien. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Voor veehouders in gebieden waar wolven leven is subsidie beschikbaar voor het wolfwerend maken van de rasters en kan er compensatie worden aangevraagd voor het verlies van vee. Toch is er meer ondersteuning nodig voor veehouders en anderen die zich zorgen maken over de terugkeer van de wolf. Ook is het belangrijk dat er voldoende voedsel beschikbaar is en er verbindingen zijn tussen natuurgebieden, zodat wolven zich vrij kunnen bewegen.

Net zoals wij moeten wennen aan wolven in Nederland, moeten wolven ook aan ons wennen. Hoe wij met de dieren omgaan, beïnvloedt hun gedrag. Wolven moeten bang blijven voor mensen om problemen te voorkomen. Daarom is het belangrijk om wolven niet te voeren of te benaderen, zodat ze schuw blijven.

Conflicten tussen mens en dier

Conflicten met dieren zoals de wolf in Nederland is niets nieuws. Over de hele wereld zijn er voorbeelden van spanningen tussen mensen en dieren die ruimte delen. Zoals in Afrika en Azië, waar olifanten landbouwgewassen vertrappen of opeten, of waar grote roofdieren zoals leeuwen en tijgers vee of zelfs mensen aanvallen. Net zoals bij de wolf in Nederland, wordt gezocht naar een balans tussen het beschermen van dieren en de belangen van de mensen die in dezelfde gebieden wonen.

WWF vindt het belangrijk dat wilde diersoorten als olifanten, tijgers, leeuwen, beren en dus ook wolven worden beschermd terwijl de behoeften van mensen worden vervuld. Daarom werkt WWF wereldwijd aan een geïntegreerde aanpak van conflicten tussen mensen en dieren. Hierbij wordt samen met lokale partijen en de bevolking naar oplossingen gezocht. Door bijvoorbeeld het plaatsen van elektrische hekken en het inzetten van speciale teams kunnen we op korte termijn conflicten tussen mensen en wilde dieren helpen voorkomen en schade beperken. Daarnaast creëren we voor de lange termijn bijvoorbeeld verbindingszones tussen beschermde gebieden, zodat wilde dieren een veilige en ruime leefomgeving hebben waarin hun populaties zich op een natuurlijke manier kunnen ontwikkelen.

En als je een wolf tegenkomt, wat dan?

Als je in de natuur een wolf tegenkomt, is het belangrijk om rustig te blijven en afstand te houden. Wolven benaderen mensen meestal niet, omdat ze van nature schuw zijn. Mocht een wolf toch te dichtbij komen, praat dan hard, zwaai met je armen, en loop rustig achteruit om afstand te nemen. Het is belangrijk om niet weg te rennen of te fietsen, zodat de kans kleiner wordt dat de wolf je volgt. Benader wolven niet en lok ze niet met voedsel. Houd in gebieden waar wolven leven altijd honden aan de lijn om interacties te vermijden. Als er een wolf op je pad komt terwijl je fietst of loopt, wacht dan rustig tot hij voorbij is en probeer voldoende afstand te houden.

Wolven vertrekken niet meer uit Nederland, maar het samenleven met wolven vraagt wel om aanpassingen van iedereen. Door naar elkaar te luisteren, feiten te delen, zorgen te erkennen, preventief te handelen en daarmee wolven te stimuleren om afstand te bewaren van mens, hond en vee, is het ook in Nederland mogelijk om op een goede manier conflictarm samen te leven met wolven. WWF-NL ondersteunt ARK Rewilding Nederland met haar werk bij het vinden van manieren om conflictloos samen te leven met wolven en staat in nauw contact met andere organisaties die ook betrokken zijn bij het zoeken naar duurzame oplossingen.