Balans in de natuur

Toekomstkunde les 54

Martin Harvey / WWF

De verschillende soorten dieren en planten op aarde houden elkaar in balans. Samen vormen ze een levende en productieve natuur, een web van leven.


Dieren, planten én mensen: we zijn allemaal afhankelijk van biologische diversiteit. Alle organismen op aarde zijn met elkaar verbonden. Met deze les ontdekt jouw groep wat bedreigingen voor de biodiversiteit zijn én dat we nog steeds bijzondere nieuwe soorten ontdekken.

Groep 5 en 6

Kinderen bedenken wat dieren nodig hebben om te overleven. Vervolgens lezen ze een tekst over biodiversiteit en begrijpen aan de hand van een voedselweb waarom het belangrijk is. Ze leren dat mensen nog steeds nieuwe diersoorten ontdekken en gaan zelf op fictieve expeditie met als doel: nieuwe soorten ontdekken!

Extra informatie bij deze les

Tip: Start met een actuele video

Het is aan te raden om de les te starten met deze video van het Jeugdjournaal (2 minuten). Het gaat over nieuwe soorten die in januari 2022 zijn ontdekt.

Opdracht 1

Hier kun je ook een klassikale opdracht van maken. Naast de gebruikelijke antwoorden zoals voedsel (dus bijvoorbeeld bamboe voor de panda), kun je het ook hebben over veiligheid, leefgebied en bijvoorbeeld in het geval van de haai over schoon water en plekken om te paaien.

Opdracht 2

De bron is hier te vinden. Of laat de kinderen zelf naar de pagina www.wwf.nl/bron gaan. Samen lezen en er over praten kan de kinderen op weg helpen.

Opdracht 4

Hier is een versimpeling te zien van de voedselketen van de zeehond. Indien gewenst kun je het nog wat ‘zwaarder’ maken door ook te vertellen dat als een zeehond sterft, deze ‘terug komt’ in de voedselketen. Vanuit bacteriën worden voedingsstoffen gemaakt, waardoor algen weer kunnen groeien.

Op de website van Ecomare zijn uitgebreide visualisaties van ketens te vinden. Belangrijk bij de gestelde vragen is dat schakels in een ecosysteem erg afhankelijk van elkaar zijn. Geen zeehonden betekent een toename in kabeljauw, en dat heeft weer gevolgen voor de haring. Overigens zijn ketens in werkelijkheid geavanceerder en worden soorten door meerdere soorten gegeten. Dat is dan ook vaak de ‘oplossing’ van de natuur.

Opdracht 5

Probeer hier een echte sfeer te creëren van het onbewoond eiland. Wat is er te zien? Misschien wel een dichtbegroeide jungle of een waterval. Kinderen kunnen ook onderzoek doen naar bijzondere dieren die vrijwel onbekend zijn, om daar inspiratie uit te halen.

Groep 7 en 8

Kinderen bedenken wat soorten dieren nodig hebben om te overleven. Vervolgens lezen ze een tekst over biodiversiteit, ze begrijpen de rol van mensen in de afname van biodiversiteit en maken zelf een voedselweb. Ook ontdekken ze de variëteit van de natuur. Ze beschrijven een fictieve expeditie naar een eiland vol biodiversiteit in de vorm van een dagboek.

Extra informatie bij deze les

Tip: start met een actuele video

Het is aan te raden om de les te starten met deze video van het Jeugdjournaal (2 minuten). Het gaat over nieuwe soorten die in januari 2022 zijn ontdekt.

Opdracht 1

Hier kun je ook een klassikale opdracht van maken. Naast de gebruikelijke antwoorden zoals voedsel (dus bijvoorbeeld bamboe voor de panda), kun je het ook hebben over veiligheid, leefgebied en bijvoorbeeld in het geval van de haai over schoon water en plekken om te paaien.

Opdracht 2

De bron is hier te vinden. Of laat de kinderen zelf naar de pagina www.wwf.nl/bron gaan. Samen lezen en er over praten kan de kinderen op weg helpen.

Opdracht 4

Kinderen kunnen door op internet te zoeken veel voorbeelden vinden van ketens van zeehonden. Probeer ook te benadrukken dat zeehonden aan de top van de voedselketen staan, maar eigenlijk ook aan het begin. Zodra ze sterven, zorgen bacteri n ervoor dat er weer voedingsstoffen komen waar andere organismen van groeien.

Op de website van Ecomare is een mooie visualisatie te vinden. Laat deze op het bord zien. Belangrijk bij de gestelde vragen is dat schakels in een ecosysteem erg afhankelijk van elkaar zijn. Geen zeehonden betekent een toename in bijvoorbeeld kabeljauw, en dat heeft weer gevolgen voor de haring en andere soorten kleine vis. Overigens zijn ketens in werkelijkheid geavanceerder en worden soorten door meerdere soorten gegeten. Dat is dan ook vaak de ‘oplossing’ van de natuur.

Opdracht 5

Probeer hier een echte sfeer te creëren van het onbewoond eiland. Wat is er te zien? Misschien wel een dichtbegroeide jungle of een waterval. Kinderen kunnen ook onderzoek doen naar bijzondere dieren die vrijwel onbekend zijn, om daar inspiratie uit te halen.

Bos Michel Gunther / WWF

Extra

Ook in het bos is biodiversiteit belangrijk. In deze video leren kinderen dat er soms bomen gekapt moeten worden om een bos gezond en gevarieerd te houden. 

Lessenoverzicht

Bekijk de andere lessen van Toekomstkunde.