Het gaat niet goed met de paling

Paling is voor Nederland een belangrijke vissoort. Ze vervult een belangrijke rol in het ecosysteem, maar is ook belangrijk onderdeel van onze cultuur. Het vissen en consumeren van paling is echter niet meer wenselijk. Het palingbestand is sinds de jaren ’60 van de vorige eeuw met meer dan 90% achteruitgegaan en de intrek van glasaal (babypaling) is nog maar een fractie van wat het was. De soort staat als ‘ernstig bedreigd’ op de Rode Lijst van de IUCN.

Complexe levenscyclus

De glasaal die Nederland en andere Europese landen binnentrekt verspreidt zich over de binnenwateren waar ze opgroeien tot volwassen aal (schieraal). Dat duurt 5 tot 15 jaar. Als de paling geslachtsrijp wordt trekken ze via rivieren en kanalen terug naar de kust vanwaar ze de reis aanvangen naar de Sargassozee in het Caribisch gebied waar ze zich voortplanten – een reis van bijna 6000 km! Dit doen ze maar één keer in hun leven, want na het paaien sterven de vissen. De jonge larven zwemmen met de zeestromen mee naar Europa en Noord Afrika waar ze als glasaaltjes binnentrekken. Hier begint de cyclus opnieuw.

Bedreigingen

De grootste bedreigingen voor de paling zijn: visserij en consumptie, het verdwijnen van leefgebied, vervuiling (dioxines), parasieten, vermaling en verwonding door scheepvaart, gemalen en waterkrachtcentrales, en barrières op de trekroutes, zoals stuwdammen en sluizen. Bovendien is er aanzienlijke illegale handel in glasaal voor o.a. de Chinese markt.

Herstelmaatregelen

Onder de Europese Aalverordening 1100/2007 zijn alle lidstaten waar paling voorkomt verplicht Nationale Aalbeheerplannen uit te voeren. Belangrijke maatregelen hierin zijn onder meer visserijbeperkingen (gesloten seizoen van september tot en met december), het uit- en overzetten van aal, onderzoek naar voortplanting, het oplossen van migratieknelpunten, en de aanpak van de illegale handel. Evaluaties van Wageningen Universiteit laten echter zien dat het palingbestand nog lang niet hersteld is. Er zijn dus krachtigere maateregelen nodig om de paling te redden.

De rol van de palingsector

Duurzame Paling Nederland (DUPAN) probeert via uitzetprogramma’s en lobby de politiek en consumenten ervan te overtuigen dat paling ‘duurzaam geproduceerd’ kan worden. Er is echter geen wetenschappelijk bewijs dat uitzet bijdraagt aan herstel van het bestand. Ook het voorgestelde duurzaamheidslabel van de Eel Stewardship Fund (ESF) en de duurzaamheidsstandaard van de Sustainable Eel Group (SEG) zijn onmogelijk bij een visbestand dat zich ver onder het biologisch minimum bevindt. Vandaar ook dat er geen MSC certificering is.

Richting oplossingen

Het internationale wetenschappelijke advies is eenduidig: alle sterfte van paling door mensen veroorzaakt dient geminimaliseerd te worden (ICES 2020). Dit betekent: geen visserij, geen vervuiling, het installeren van palingvriendelijke scheepsschroeven en vistrappen, het verwijderen van migratiebarrières en zorgen dat er schone natuurgebieden zijn waar paling gezond kan opgroeien. (Sport-)vissers kunnen ingezet worden bij beheer en onderzoek.

De paling is een bijzonder dier met een enorm aanpassingsvermogen, anders was deze soort al uitgestorven. Maar dit betekent ook dat als wij er ons er allemaal voor inzetten, de paling in de toekomst weer in grote getalen onze wateren zou kunnen bevolken.

Standpunt WWF

WWF neemt met betrekking tot paling het volgende standpunt in:

• Paling is een ernstig bedreigde diersoort en herstel van het bestand is prioriteit.
• In navolging van internationaal wetenschappelijk advies moet alle menselijk invloed op paling inclusief de visserij dan ook stoppen.
• WWF staat daarom nog steeds achter het besluit om paling uit de schappen van de winkels te weren.
• WWF staat ook achter de VisWijzer waarin paling als rood is geclassificeerd. Het is voor consumenten dus geen duurzame keuze.
• WWF richt zicht momenteel voornamelijk op het wegnemen van migratiebarrières in rivieren voor alle trekvissen, inclusief de paling.