James Shooter / scotlandbigpicture.com

Geef rivieren de ruimte

Wist je dat we vrijstromende rivieren keihard nodig hebben? Veel rivieren zitten ‘gevangen’ tussen dammen, dijken en waterkrachtcentrales. Lees hier waarom we onze wilde rivieren goed moeten beschermen.

Kolkende rivieren waar hier en daar een vis uit het heldere water springt. Je ziet het nog maar weinig in Europa. Maar liefst 60 procent van onze rivieren is in slechte staat. Ze zijn vervuild, afgedamd en rechtgetrokken voor de scheepvaart.

En dat is slecht nieuws. Want vrijstromende rivieren, delta’s en wetlands zijn onmisbaar voor mens en natuur. We zijn afhankelijk van ze voor drinkwater, vruchtbare landbouwgronden, meer natuur en de terugkeer van iconische diersoorten. Ook zijn ze onze bondgenoten bij hevige regenval en extreme droogte. Ze hebben onze bescherming nodig.

text block image

Samen dammen slopen

Een van de makkelijkste manieren om het leven in en om de rivier te helpen is door oude dammen te verwijderen. ‘Amper een jaar nadat een Finse dam was verdwenen, telden we 200 jonge zalmen in de rivier. Dit is ongekend veel en laat de kracht zien van deze manier van natuurherstel’, vertelt Merijn Hougee WWF-expert Natuurlijke Klimaatoplossingen. ‘Trekvissen als zalmen kunnen hun paaigronden weer bereiken, water stroomt weer en het natuurlijke proces van erosie en sedimentatie zorgt ervoor dat grind, zand en klei zich langs de rivier verspreiden. En dat is goed voor de biodiversiteit in en rond de rivier en voor mensen.’

Niet alleen trekvissen profiteren dus van het weghalen van dammen. De biodiversiteit in het hele ecosysteem neemt toe. Daarnaast zijn vrijstromende rivieren ook belangrijk voor ons mensen. Het vermindert namelijk de kans op overstromingen en droogte én het zorgt voor een betrouwbare drinkwatervoorziening. Zo vind je in de Roemeense Donaudelta het grootste rietland van Europa. Dit gebied zuivert het drinkwater van maar liefst 20 miljoen mensen.

Het verwijderen van dammen kan spectaculair zijn!

Wild Wonders of Europe  / Ruben Smit / WWF
text block image

Werk aan de winkel

We weten dus dat dammen verwijderen heel snel zorgt voor natuurherstel. Daarom sloopte WWF afgelopen jaren al honderden oude dammen door heel Europa. Toch hebben we je hulp nog hard nodig want dit is nog maar het begin. Europa telt nog zo’n 150.000 dammen die niet meer worden gebruikt. Ons doel is om deze allemaal te verwijderen. ‘Steeds meer watermanagers vinden het verwijderen van dammen een goede maatregel’, aldus Hougee. ‘Zo begint niet alleen het water steeds meer te stromen, maar brengen we ook een hele andere stroming in mensen op gang.’

Ook in Nederland hebben we een prachtige delta vol leven. Denk aan onze getijdenatuur met overgangen tussen zoet en zout water of de uiterwaarden van de Millingerwaard waar zeearenden broeden. De variatie in onze delta zorgt voor een grote biodiversiteit. Tegelijkertijd staan we voor uitdagingen. Als laaggelegen land zijn we extra kwetsbaar voor klimaatverandering en zeespiegelstijging.

Ruimte voor de rivier

25 jaar geleden werd het WWF-programma Ruimte voor de Rivier gelanceerd om ons land beter te beschermen tegen hoogwater. Dit werd een groot succes. Er werd 12.000 hectare extra natuur gecreëerd. Het programma krijgt nu een vervolg met Ruimte voor Levende Rivieren.

Lees meer over Ruimte voor de Rivier
Jacob Kaptein / WWF-Netherlands

Resultaten en Updates

Natuurkracht

Geuldal-studie

Natuurkracht onderzocht of natuur het Geuldal kan beschermen tegen overstromingenBureau Stroming, H+N+S Landschapsarchitecten en Acacia Water keken hoe een natuurlijker landschap er voor kan zorgen dat het Geuldal minder last heeft van droogte en overstromingen. Ze bevestigden wat we eigenlijk al wisten: natuur helpt ons om water te vertragen tijdens piekbuien.
Meer info

Beleid Rijkswaterstaat belemmert de ruimte voor de rivieren

Hoogwaterveiligheid, bevaarbaarheid en natuur kunnen heel goed samengaan in het rivierengebied, maar beleidsregels van Rijkswaterstaat belemmeren dat. Dat is onnodig, slecht voor de natuur en verhindert het realiseren van de doelen van de Kaderrichtlijn Water en Natura 2000.
Meer info
Michel Gunther / WWF

Recordaantal dammen verwijderd in Europa

In 2022 is in 16 Europese landen een recordaantal van 325 dammen uit rivieren verwijderd. Dat is een stijging van 36% vergeleken met 2021. Koploper is Spanje, gevolgd door Zweden en Frankrijk. Voor het eerst is afgelopen jaar ook een stuw in Luxemburg weggehaald, als onderdeel van een groter natuurherstelproject in de rivier Pétrusse die door de hoofdstad loopt.
Meer info
Thomas Cristofoletti / WWF-US

Wat kan ik doen?

De natuur heeft jouw hulp nodig

Word donateur

Help mee door de natuur structureel met ons te beschermen voor een vast bedrag per maand. Je ontvangt hierbij eventueel een leuk welkomstcadeau. Samen kunnen we werken aan een prachtige wereld vól natuur!