Alamy

Niet alle dolfijnen leven in de zee

De rivierdolfijn wordt ernstig bedreigd door dammen, visserij, vervuiling, en verkleining van leefgebieden

  • In de rivieren van Zuid-Amerika en Azië vind je soms een dier dat je er misschien niet zou verwachten: de dolfijn!
  • Rivierdolfijnen behoren tot de oudste diersoorten op aarde

De rivierdolfijn

De rivierdolfijnen leven in een aantal grote rivieren in Azië en Zuid-Amerika. Rivierdolfijnen zijn veel minder bekend dan hun naaste verwanten, de dolfijnen die in zee leven. Rivierdolfijnen zijn lastiger te zien dan de zee-soorten omdat ze zoveel tijd onder (troebel) water doorbrengen en omdat er steeds minder zijn. Net als andere dolfijnen ademen ze lucht in en hebben longen. 

Rivierdolfijnen zijn 13 maanden zwanger en de moeder voedt het kalf onder water voor ongeveer 2 jaar. Deze lange borstvoedingsperiode maakt de band tussen moeder en kind heel speciaal, maar het zorgt er ook voor dat rivierdolfijnen zich maar eens in de drie tot vijf jaar voortplanten. Dit maakt ze kwetsbaar voor uitsterven als de druk van buitenaf groot is.

Ontmoet de rivierdolfijn:

In de Amazone

De Orinocodolfijn is een intelligent, speels en vriendelijk dier, dat lijkt te grijnzen als hij enthousiast wordt. Hij maakt fluitende en klikkende geluiden door zijn spuitgat om onder water te communiceren en om zijn prooien en soortgenoten te detecteren gebruikt hij echolocatie, net als vleermuizen. Als de Orinocodolfijn ouder wordt, verander hij langzaam van kleur, van grijs naar roze. Ook gedrag en zonlicht beïnvloeden zijn kleur: soms worden ze zo roze als een flamingo.

In de Amazone zijn overstromingen heel belangrijk: in de regenperiode trekken de dolfijnen het dan overstroomde bos in, om zich voort te planten en hun kleintjes op te voeden. Door zijn wendbare nek kan de Orinocodolfijn tussen de boomwortels door zwemmen, en zo de lekkerste visjes bereiken. 

naturepl.com / Todd Pusser / WWF

Helaas gaat het niet goed met de rivierdolfijnen. De subsoort de Chinese vlagdolfijn is in 2013 uitgestorven.

Wat is er aan de hand?

Rivierdolfijnen behoren tot de meeste bedreigde diersoorten ter wereld. Dat komt omdat iedere soort in z’n eigen specifieke rivier leeft, en die leefgebieden onder grote druk staan. Zo leefde in de Yangtze-rivier in China ooit de Chinese vlagdolfijn. Die is sinds 2013 uitgestorven. Vroeger leefden er verschillende soorten rivierdolfijnen, maar nu zijn er nog maar zes soorten over, die in Azië en Zuid-Amerika leven.

Waarom is het belangrijk om de rivierdolfijn te beschermen?

De rivierdolfijn speelt een belangrijke rol in het onderwaterleven. Hij is een roofdier en zorgt ervoor dat diverse soorten vis in balans blijven. Het dier is ook een uitstekende indicator voor de gezondheid van de rivier. Als de rivier te vervuild, te versnipperd of overbevist is, kan de rivierdolfijn er niet goed overleven.

Meridith Kohut / WWF-US

Waardoor wordt de rivierdolfijn bedreigd?

  • 1

    Vervuiling en verstoring

    De rivieren waarin de dolfijnen leven zijn vervuild. In het Amazonegebied spoelt bijvoorbeeld kwik in de rivier, dat in de illegale goudwinning wordt gebruikt. Alle recent onderzochte rivierdolfijnen hebben verhoogde hoeveelheden kwik in hun lijf: dat is giftig en tast de hersenen aan. Dat geldt ook voor de vissen en de mensen die vis eten. Ook het toegenomen scheepvaartverkeer op rivieren zoals de Ganges en de Yangtze vormt een probleem. Rivierdolfijnen gebruiken echolocatie en communiceren met geluid, en door de herrie van de motoren kunnen ze elkaar niet goed meer horen. Ze raken ook regelmatig gewond door botsingen met boten.

    Lees verder
  • 2

    Verkleining van leefgebieden

    Dammen, kanalen en inpoldering van uiterwaarden zorgen ervoor dat het leefgebied van rivierdolfijnen steeds kleiner wordt. Verschillende groepen raken geïsoleerd omdat ze niet verder kunnen zwemmen en kunnen daardoor ook lastiger aan voedsel komen. Het leefgebied van rivierdolfijn is in Azië tot wel 70% afgenomen!

  • 3

    Visserij

    Visserij zorgt ervoor dat er minder garnalen en vis voor de rivierdolfijnen als voedsel overblijft. Ook raken veel dolfijnen per ongeluk verstrikt in de netten van de vissers en overlijden hierdoor. In Zuid-Amerika wordt de rivierdolfijn zelfs gevangen om als lokaas te dienen om vis mee te vangen voor de commerciële markt: de schatting is dat er hierdoor per jaar duizenden Orinocodolfijnen sterven.

    Lees verder

Wat doet WWF?

WWF werkt hard om de rivierdolfijn te beschermen. Door samen te werken met lokale bevolking, het bedrijfsleven en beleidsmakers kunnen oplossingen bedacht worden om de gezondheid van de rivier te verbeteren. Door de dolfijnen te monitoren kunnen we zien welke gebieden het belangrijkst zijn. Hier kan dan bijvoorbeeld voorkomen worden dat er nog een dam wordt gebouwd die hun leefgebied nog verder zou inperken.

Samen met de lokale bewoners ontwikkelen we een methode om te voorkomen dat dolfijnen per ongeluk in vissersnetten terechtkomen en verdrinken. Door middel van ‘pingers’ zenden we een hoog geluid uit dat dolfijnen irritant vinden, en waardoor ze afstand houden tot het net.

Tagging van rivierdolfijnen

De Amazone is ongelofelijk groot, en we weten dan ook niet precies waar dolfijnen leven. Om een goed beeld te krijgen van hoeveel rivierdolfijnen er nog zijn, waar ze het liefste zwemmen en hoe ze zich gedragen, werken we met drones, e-DNA technieken en met satelliet 'tags'. Deze laatste methode vertelt ons dat rivierdolfijnen soms wel 330 kilometer zwemmen, naar de plekken (veelal beschermde natuurgebieden) waar de meeste vis zit! En dat leert ons weer: natuurbescherming heeft écht zin.

Deze foto's laten zien hoe de rivierdolfijnen onderzocht en getagd worden.

 

Meer weten?

Chris Fallows / WWF
Dolfijnsoorten
Dolfijnsoorten
Lees meer over de verwanten van de rivierdolfijn, die in de zee leven!
Day's Edge Productions
De Amazone
De Amazone
Lees meer over het leefgebied van de Amazone rivierdolfijn

Knuffel de rivierdolfijn

Wist je dat er een hele schattige knuffel van de rivierdolfijn te bestellen is in de WWF-webshop? Deze zachte, roze knuffel is 25 cm groot en met de aanschaf van deze knuffel steun je het werk van WWF om dieren zoals de rivierdolfijn te beschermen.

 

Bekijk en bestel

Gerelateerde artikelen

naturepl.com / Kevin Schafer / WWF

Droom vervuld: de wereld komt samen voor rivierdolfijnen en hun rivieren

Expert rivierdolfijnen Daphne over een belangrijke verklaring voor de bescherming van rivierdolfijnen, één waar WWF een erg belangrijke rol in heeft gespeeld. Door samenwerking van 11 landen kunnen we de dieren beter beschermen!
Meer info
naturepl.com / Michel Roggo / WWF

Historische verklaring biedt hoop voor bedreigde rivierdolfijnen in de wereld

11 Aziatische en Zuid-Amerikaanse landen ondertekenden een historische overeenkomst om de zes overlevende soorten rivierdolfijnen voor uitsterven te behoeden.
Meer info
naturepl.com / Doc White / WWF

Wat te doen als je hart breekt?

Expert rivierdolfijnen Daphne vertelt over de verschrikkelijke ramp voor 153 rivierdolfijnen in de Amazone.
Meer info
Justin Jin / WWF-US

De ‘glimlach van de bruinvis’ herleeft – en doet mijn hart gloeien

Expert rivierdolfijnen Daphne vertelt in haar blog over de Yangtze bruinvis, de enige zoetwaterbruinvis ter wereld.
Meer info
YK-RASI

Het kan wél: natuurbescherming waar lokale bewoners beter van worden

Expert rivierdolfijnen Daphne vertelt in haar blog over het succes van 'pingers' aan netten. De apparaatjes houden rivierdolfijnen uit de netten en helpen tegelijkertijd de lokale bevolking: zij verliezen geen visvangst meer en hun netten blijven intact.
Meer info
Alamy

Eén van de oudste internationale natuurconventies

Expert rivierdolfijnen Daphne vertelt in haar blog over haar bezoek aan één van de oudste internationale natuurconventies: Ramsar.
Meer info
WWF-Brazil / Adriano Gambarini

Wat kan ik doen?

De natuur heeft jouw hulp nodig

Word donateur

Help mee door de natuur structureel met ons te beschermen voor een vast bedrag per maand. Je ontvangt hierbij eventueel een leuk welkomstcadeau. Samen kunnen we werken aan een prachtige wereld vól natuur!