Onze collega’s ondernamen deze tocht met één doel: het filmen van de zeldzame Bouviers rode franjeaap. Dit dier werd voor het eerst omschreven in 1887, nadat het gezien was in de jungle van de Republiek Congo. In de jaren 70 werd de aap voor het laatst gezien, veertig jaar lang werd gedacht dat de soort was uitgestorven. Tot een team onder leiding van de Belgische primatoloog Lieven Devreese hem in 2015 voor het eerst wist vast te leggen op foto. Onze collega’s hadden in april een nieuwe wereldprimeur: de eerste videobeelden van de Bouviers rode franjeaap.

Zeldzaam en vrijwel onvindbaar

De Bouviers rode franjeaap is niet makkelijk te vinden. Zijn leefgebied ligt erg afgelegen, in een ondoordringbaar stuk regenwoud in het Ntokou Pikounda National Park in de Republiek Congo. Samen met lokale boswachters en inwoners ondernamen onze collega’s de expeditie. Vanuit de hoofdstad Brazzaville eerst anderhalve dag rijden, en dan nog een halve dag varen. Dan nog een volle dag in een kano om bij het gebied te komen waar de apen leven. Dan volgen een paar dagen lopen door de dichte jungle, tot je eindelijk oranje flitsen door het groene bladerdak ziet. Collega Jaap vertelt dat hij al enkele keren zijn camera had klaargezet, scherp gesteld… En toen waren de apen er weer vandoor. Uiteindelijk lukt het om vijf volwassen en een kleintje te spotten, en één dier op film vast te leggen.

Copyright video: NOS Jeugdjournaal, uitzenddatum 10-05-2021

Bescherming tegen stroperij

Dat Jaap deze aap vast wist te leggen op beeld is erg bijzonder: de Bouviers rode franjeaap leeft namelijk alleen in de Republiek Congo, en waarschijnlijk alleen in het Ntokou Pikounda National Park. In het gebied leven ook chimpansees, gorilla’s en bosolifanten. Lange tijd had dit park erg te lijden onder grootschalige stroperij en was er nauwelijks bescherming. Sinds 2017 beheert WWF het park in samenwerking met de overheid van de Republiek Congo. De stroperij nam al snel af en sinds 2020 is er gelukkig geen enkele olifant meer gedood voor stroperij in het park.

Onderzoek voor betere bescherming

Dat is natuurlijk goed nieuws! Om te kijken hoe het gesteld is met de verschillende dierenpopulaties en of deze stabiel blijven, willen we volgend jaar tellingen gaan doen. Ook hopen we samen met bijvoorbeeld een universiteit meer onderzoek te kunnen doen naar de Bouviers rode franjeapen. Met behulp van camera’s en microfoons willen we meer te weten komen over de aap: wat hij eet, hoe hij zich gedraagt en wat de kwetsbare punten zijn, zodat we hem beter kunnen beschermen. Dankzij technologische onderzoeksmethoden, storen we de apen niet.

Samen met de lokale gemeenschappen werken we hard aan de veiligheid van de mensen en dieren in en rond het park. Voorheen werd er bijvoorbeeld het hele jaar door gevist in het park. Dit was een goede dekmantel voor stropers. In overleg met de vissers, bepaalden we twee seizoenen voor de visserij. Hierdoor werd het voor stropers lastiger hun werk te doen en waren vissers alert op illegale praktijken. Na vijf seizoenen melden de vissers dat ze nu een hogere vangst bereikten. Ook gaan regelmatig anti-stroperijpatrouilles op pad en worden open plekken in het bos gemonitord door inwoners van de gemeenschappen in en rond het park. Zo voorzien lokale inwoners in hun levensonderhoud door het bos te beschermen en zijn de prachtige dieren, zoals de Bouviers rode franjeaap, veilig.