De olifant van de Afrikaanse regenwouden
Deze prachtige dieren worden nog steeds ernstig bedreigd door stroperij, verlies van leefgebied en conflicten tussen mens en dier.
De bosolifant
De bosolifant komt voor in de altijd vochtige regenwouden rond de evenaar in Centraal- en West-Afrika. De Afrikaanse regenwouden kenmerken zich door zogenaamde ‘bai’s’, open gebiedjes midden in de bossen waar dieren komen om te drinken en mineralen uit de aarde op te likken.
Bosolifanten worden sinds kort door wetenschappers gezien als een aparte soort en niet langer als ondersoort van de Afrikaanse olifant. Ze zijn kleiner dan savanneolifanten, de andere olifant die in Afrika leeft. Hun oren zijn meer ovaal van vorm en hun slagtanden zijn rechter en wijzen naar beneden. Er zijn ook verschillen in de grootte en vorm van de schedel en het skelet. Bosolifanten komen het meest voor in landen met relatief grote blokken dicht bos.
Bekijk hier twee bosolifanten, gefilmd door een wildcamera
Wat is er aan de hand?
De toestand van de bosolifant is zeer kwetsbaar, omdat deze prachtige dieren nog steeds ernstig worden bedreigd door stroperij, verlies van leefgebied en conflicten tussen mens en dier. Ook heeft hij last van de gevolgen van klimaatverandering.
Waarom is het belangrijk om de bosolifant te beschermen?
Bosolifanten komen voor in dichte bossen en zijn essentieel voor de verspreiding van de zaden van veel regenwoudbomen. De zaden van sommige van deze bomen kiemen pas nadat ze door het spijsverteringskanaal van de olifant zijn gegaan.
Ook speelt hij een belangrijke rol bij het tegengaan van klimaatverandering. Door de manier waarop hij eet en zich door het woud beweegt, krijgen juist de grotere bomen die veel CO2 opslaan meer kans om te groeien.
Het verlies van deze dieren heeft enorme impact op het ecosysteem van het Congobekken, en kan het bos voor altijd veranderen.
5 feiten over olifanten
Wist je dit al?
Bosolifanten hebben een waarde van meer dan 1 miljoen euro. Hoe dat zit? Bosolifanten komen voor in dichte bossen en houden deze gebieden open, geven variatie aan de vegetatie en verspreiden zaden. Ze houden bos gezond.
Als de bosolifant uitsterft en zijn rol als tuinier van het bos verliest betekent dit dat tropische wouden ernstig achteruitgaan. Dit zal de opwarming van de aarde versterken. Want: regenwoud is één van de grootste koolstofvoorraden op het land. Het verlies van slechts een paar procent van de koolstof die in deze bossen wordt opgeslagen, staat gelijk aan meerdere jaren CO2-emissie die door de meeste landen ter wereld wordt gegenereerd.
Lang werd gedacht dat er van alle olifantensoorten nog maar twee over waren, de Afrikaanse olifant en de Aziatische olifant. In 2021 werden wetenschappers het eens dat het er drie zijn: de bosolifant in Afrika is geen ondersoort van de Afrikaanse maar een aparte soort.
Bosolifanten zijn kleiner dan savanneolifanten. Hun oren zijn meer ovaal en hun slagtanden zijn rechter en wijzen naar beneden. Zo kunnen ze zich makkelijker door de dichte begroeiing van wouden bewegen.
Olifanten plassen enorm veel. Zo’n 18 liter per keer. Dat zijn 18 pakken melk! En ze doen daar maar 20 seconden over.
Olifanten hebben emoties. Ze huilen, spelen en lachen en hebben een enorm goed geheugen. Ook kunnen ze rouwen om overleden kuddegenoten.
Olifanten zijn bang voor mieren en bijen. Zo worden honingbijen soms ingezet om mens- dierconflicten tegen te gaan: door de plaatsing van een bijenkorfomheining zullen olifanten niet op akkers komen die achter deze hekken liggen.
Waardoor wordt de bosolifant bedreigd?
-
1
Stroperij
Lees verderBosolifanten worden voornamelijk bedreigd door stroperij voor bushmeat en ivoor. Elk jaar worden duizenden bosolifanten gedood om aan de illegale internationale vraag naar ivoor te voldoen. De slagtanden van bosolifanten zijn rechter en het ivoor is dichter waardoor bosolifanten zeer gewilde prooien zijn van stropers.
-
2
Verdwijnend leefgebied
Lees verderAfrikaanse olifanten hebben minder ruimte om te zwerven dan ooit tevoren. Commerciële houtkap, plantages voor biobrandstoffen en mijnbouw vernietigen niet alleen leefgebieden, maar geven ook open toegang tot afgelegen olifantenbossen voor stropers. Armoede, gewapende conflicten en de ontheemding van mensen door burgerconflicten dragen ook bij tot verlies en versnippering van leefgebieden. Al deze factoren duwen olifanten naar kleinere eilanden met beschermde gebieden en belemmeren de vrijheid van olifanten om rond te zwerven.
-
3
Mens-dierconflicten
Lees verderNaarmate leefgebieden kleiner worden en menselijke populaties zich uitbreiden, komen mensen en olifanten steeds meer met elkaar in contact. Waar boerderijen grenzen aan het leefgebied van olifanten of de migratiecorridors van olifanten blokkeren, komt schade aan gewassen en dorpen regelmatig voor. Of erger nog... Olifanten delven vaak het onderspit bij dit soort conflicten.
-
4
Klimaatverandering
Ook bosolifanten beginnen de effecten van klimaatverandering te merken: op sommige plekken produceren de bomen waarvan zij eten al veel minder fruit. Dat heeft een negatieve invloed op de gezondheid van de olifanten én op de verspreiding van de zaden van deze bomen. Die zullen er op termijn dus minder groeien waardoor een vicieuze cirkel ontstaat.
Wat doet WWF?
WWF is actief voor de Afrikaanse olifant in verschillende landen op het continent. We geven strategische steun en begeleiding om ervoor te zorgen dat de olifant een toekomst heeft in Afrika. De verschillende WWF-kantoren in centraal, zuidelijk, oostelijk en westelijk Afrika werken samen met een groot aantal partners. Het programma streeft naar het behoud van levensvatbare populaties bos- en savanneolifanten in tenminste 10 landen. Lees meer over wat WWF doet voor de Afrikaanse olifant.
Meer weten?
Gerelateerde artikelen
Interview Thomas Breuer
Een avontuur door het regenwoud van het Congobekken
Wat kan ik doen?
Keep the elephant relevant
In 30 jaar tijd is 86% van de bosolifanten in Afrika verdwenen. Word donateur of Ranger en steun de olifant.