Grote delen van het bos zijn gekapt om plaats te maken voor weilanden vol koeien of velden vol soja voor veevoer, suikerriet en eucalyptus. De overgebleven natuur is versnipperd en vaak te klein om zichzelf of gezonde dierenpopulaties in stand te houden. Hierdoor dreigen veel unieke soorten uit te sterven. En ook mensen lijden onder de ontbossing. Zonder bomen om water vast te houden in de grond, ontstaan er watertekorten in het droge seizoen en verwoestende modderstromen in het regenseizoen. De oplossing? Meer bos.

© WWF Brasil - Bosherstel in het Atlantisch Regenwoud: de grond is nog kaal in februari, en al aardig begroeid in november van hetzelfde jaar.

Jaguars

In mei was ik in het Boven-Parana gebied, op de grens van Argentinië en Brazilië. Een van de grootst overgebleven stukken Atlantisch Regenwoud. Hier leven nog zo’n 100 jaguars. En die willen we graag behouden. Niet alleen omdat het prachtige dieren zijn, ze zijn ook belangrijk voor het ecosysteem. Jaguars houden populaties prooidieren in toom en zijn een belangrijke indicator voor een gezond bos. Maar deze katten verliezen hun territorium in rap tempo. Waar eerst bomen stonden, staan nu gewassen of grazen koeien. En dat leidt soms tot problemen.

We bezochten een sojaboer die een paar jaar terug een jaguar op zijn land vond. Hij wilde het dier doodschieten. Gelukkig konden we dezelfde dag met hem in gesprek. We kwamen erachter dat er meer speelde. Hij had last van tientallen capibara’s. Dit grootste knaagdier ter wereld deed zich tegoed aan zijn gewassen. De oplossing was duidelijk: die jaguar kon de boer juist helpen het aantal capibara’s onder controle te houden. Nu is deze boer trots dat hij regelmatig bezoek krijgt van een jaguar en 2 poema’s. Daarnaast heeft hij ingestemd om samen met ons zo’n 10 voetbalvelden aan bos te herstellen op zijn grondgebied.

Natuur verbinden

Het grootste deel van het bos in het Boven-Parana ligt in Argentinië en bestaat grofweg uit 2 delen. Deze worden van elkaar gescheiden door een strook landbouwgrond dat op zijn smalst zo’n 5 kilometer breed is. En daarin schuilt een unieke kans. Door het bos te herstellen in dit smalste deel ontstaat opeens een aangesloten gebied van 1 miljoen hectare regenwoud.

Dat kan alleen door samen te werken met de lokale boeren. Ook hier is de sleutel tot succes om te luisteren naar wat er in hun bedrijf speelt. Deze boeren wonen ver van de hoofdstad, voelen zich vaak niet gehoord en leven op kleine marges. Doorgaans hebben ze zelf het regenwoud gekapt waardoor ze nu met watertekorten kampen.

Het eerste dat we doen is dan ook het waterprobleem oplossen. Bijvoorbeeld door een waterput aan te leggen. Tegelijkertijd leggen we uit dat voor een duurzame watervoorziening, het brongebied goed bebost moet zijn. En daar stemt de boer mee in omdat het hem ook veel oplevert.

Daarnaast helpen we boeren met het optimaliseren van hun Yerba Mate-productie, de immens populaire ‘groene thee’ van de Argentijnen. We planten inheemse bomen tussen de Yerba Mate-struiken. Hierdoor wordt de bodem gezonder en doen de insecten die deze bomen aantrekken dienst als natuurlijke plaagbestrijding.

Deze aanpak is erg succesvol. In het eerste jaar zijn we met 25 boerenfamilies aan de slag gegaan. En nu hebben zich al 41 buurfamilies aangemeld omdat ze ook onderdeel willen worden van onze natuurpositieve beweging.

Mensen verbinden

Naast het Boven-Parana gebied bezocht ik ook de deelstaten Bahia en Espirito Santo. Overal waar ik kwam zag ik hetzelfde. In de gepolariseerde Braziliaanse en Argentijnse samenlevingen is luisteren naar elkaar en iets voor elkaar betekenen de sleutel. Zo bieden we hoop, veranderen we levens en lijkt bosherstel het natuurlijke gevolg. Nooit eerder kwam ik zoveel ontroerde mensen tegen. Een mooie indicatie van de verbinding die ons werk brengt.

Het afgelopen jaar heeft WWF op deze manier 930 hectare Atlantisch Regenwoud hersteld. Dat is 20 keer het Vondelpark. En door onze lobby en training konden onze partners nog eens 12.600 hectare herstellen. Een gebied groter dan de Utrechtse Heuvelrug.

Wist je dat jouw donatie jarenlang impact maakt?