Gaan we dit voorjaar een omslag beleven?

De zon schijnt, maar het is nog steeds koud buiten. Ik zie krokussen in het gras en de eerste kersenbomen staan in bloei. Te mooi weer om achter de computer te blijven zitten. Ik stap op de fiets richting het Binnenveld bij Wageningen. Een plek waar vorig jaar nog een paartje grutto’s zat. Zouden ze er dit jaar weer zijn? Een middagje fietsen helpt me om mijn gedachten een plek te geven. Bijvoorbeeld over hoe het nu verder moet met de landbouw in Nederland. Insectensterfte, een dramatische daling van weidevogels, natuurgebieden die overbemest zijn en steeds meer boeren die het voor gezien houden en hun bedrijf verkopen. Allemaal verliezers. Hoe gaan we dat nu oplossen? Iedereen wil uit deze impasse komen, maar tegelijkertijd wordt er ook vooral gedacht in onmogelijkheden.
Het is tijd voor omdenken! Met het Deltaplan Biodiversiteitsherstel doen we dat al: samen met boeren, bedrijven, banken, andere natuurorganisaties en wetenschappers willen we biodiversiteitsverlies ombuigen naar herstel door boeren te gaan belonen. Maar dan moeten nog veel meer partijen mee gaan doen voordat boeren die omslag echt kunnen maken.

Ik fiets door het Binnenveld en zie vooral ‘grasfalt’: hoogproductieve weilanden met alleen Engels raaigras. Groene biljartlakens zonder de bloemen en kruiden die het interessant maken voor insecten en weidevogels. Hoe frustrerend moet het zijn dat je als grutto na een lange reis vanuit West-Afrika in Nederland aankomt, om dan te merken dat het vinden van wormen al een hele zoektocht is op deze sterk gedraineerde graslanden. En als je dan toch probeert te broeden – en het al een wonder is als je tussen alle maaibeurten door je jongen hebt kunnen uitbroeden - deze een grote kans hebben om te verhongeren omdat er onvoldoende insecten zijn om ze groot te brengen. Of dat ze worden opgegeten door vossen of kraaien. Misschien helpt het de grutto en andere weidevogels om het verhaal persoonlijker te maken, zoals een groep boeren, burgers, kunstenaars en wetenschappers in Friesland doet. Via hun platform Kening fan e Greide (de koning van de weide) worden grutto’s met een zender op de voet gevolgd. Je kunt precies zien waar ze zijn en met vrijwilligers in het veld wordt gekeken hoe de vogels het doen. Zo kun je grutto Amalia volgen, al een hele beroemdheid in Friesland.

Na een paar kilometer is de Grift in zicht. Een gekanaliseerd riviertje dat vanuit de Nederrijn tussen Rhenen en Wageningen naar het Noorden stroomt. Het is ook de grens tussen de provincies Utrecht en Gelderland. Langs de Grift ligt een mooi fietspad waar ik vorig jaar de grutto’s nog zag. Maar in plaats van kwetterende weidevogels zie ik grote graafmachines, keten en bergen zand. Ik vrees het ergste. Hoe kunnen we zelfs het kleine beetje natuur dat er nog is langs de oevers van dit riviertje vernietigen? Mijn hart slaat om.

Totdat ik een groot bord zie waarop staat dat er nieuwe natuur wordt gemaakt! Bewoners uit Wageningen hebben samen grond aangekocht, ook boeren brengen grond in en samen met de gronden van Staatsbosbeheer ontstaat een uniek aaneengesloten natuurgebied van 300 hectare waar straks vele bijzondere dieren en planten kunnen floreren. Door sloten te verplaatsen en het verwijderen van de fosfaatrijke bovenlaag van een aantal percelen, wordt het gebied natter zodat er een nieuw leefgebied ontstaat. Een ecoloog vertelt mij later dat bij alle werkzaamheden rekening wordt gehouden met weidevogels, kikkers en andere dieren zodat zij zo min mogelijk worden verstoord. En vogels kunnen best wat hebben. Een kievitsnest kan zelfs tijdelijk even worden verplaatst en daarna broeden ze gewoon weer door. Wat een geweldig voorbeeld van hoe het ook kan: door samenwerken natuur weer een kans te geven.

Hoe mooi zou het zijn als we dit soort initiatieven ook op andere plekken kunnen stimuleren? Wellicht kan WWF daar ook een rol in spelen. We zijn immers een grote beweging van burgers met hart voor natuur. Vol nieuwe inspiratie fiets ik verder. De grutto’s laten zich helaas niet zien. Maar volgens de ecoloog zijn ze er wel degelijk. Een mooie start van het voorjaar…