Steve Morello / WWF
05 augustus 2018

In Beeld: ijsbeeronderzoek bij -20 °C

 
 
 

Bij temperaturen tot -20 °C, met harde wind, gingen onderzoekers van het Noors Polair Instituut (NPI) dit voorjaar weer op pad om ijsberen te onderzoeken. WWF werkt al jaren nauw samen met NPI, dat al sinds eind jaren zestig de ijsberen volgt in de regio van het Noorse noordpoolgebied. Hier is klimaatverandering duidelijk zichtbaar. Rond Spitsbergen, het grootste eiland van de archipel, lag in deze periode nog nooit zo weinig zee-ijs sinds met metingen is begonnen, berichtte de NOS.

 


Satellietzenders

De onderzoekers vonden 72 ijsberen, waarvan 26 volwassen vrouwtjes. Ze kregen een speciale satellietzender om waarmee de beren real time kunnen worden gevolgd. Zo krijgen de wetenschappers inzicht in hoe ijsberen zich in het uitgestrekte, ontoegankelijke gebied bewegen. Op lange termijn kunnen we zo volgen hoe ijsberen zich aanpassen aan de veranderende omstandigheden in het Noordpoolgebied. Voor WWF is dit van belang om aan de juiste maatregelen te werken die nodig zijn om ijsberen een kans te geven om te overleven.


Met behulp van de satellietzenders kunnen we ijsberen volgen. Zoals je kunt zien blijven sommige ijsberen ’s zomers aan land terwijl anderen het zee-ijs proberen te bereiken en daarbij grote afstanden afleggen. De ijsberen kunnen gevolgd worden via de 'species tracker' van WWF.


Op bovenstaande foto is een ijsbeervrouwtje te zien met één van haar 2 dochters. Ze leven in de kustgebieden van Zuid-Spitsbergen. Het vrouwtje heeft zojuist een zender gekregen. Deze dieren behoren tot de 4e en 5e generatie ijsberen die vanaf het begin van de jaren negentig in dit gebied worden gevolgd. De familie blijft al generaties dicht aan de kust en maakt geen grote trektochten op zee-ijs.


Minder sneeuwholen door gebrek aan zee-ijs

Zee-ijs gebroken in ijsschotsen zo ver het oog reikt, ten oosten van Hopen, Zuid-Spitsbergen. IJsberen kunnen prima jagen in dit gebied, waar ook veel zeehonden op het ijs rusten: ze zijn de belangrijkste prooi voor ijsberen.

Hopen is, naast Bjørnøya, het meest zuidelijke eiland in de archipel. Hopen was vroeger een belangrijk eiland voor ijsberen om sneeuwholen in te kunnen maken om jongen ter wereld te brengen. Sinds 2000 groeit het zee-ijs in de herfst in de meeste jaren echter niet meer ver genoeg aan, zodat de vrouwtjes het eiland steeds slechter kunnen bereiken. Zoals verwacht zijn er op Hopen ook dit jaar geen sneeuwholen gevonden; waarschijnlijk zijn er dit jaar dus geen jongen geboren op het eiland.

Tijdelijke ijsberen

De onderzoekers van NPI zagen dit voorjaar in totaal zes ijsberen op Hopen, waarvan twee vrouwtjes. Dat waren waarschijnlijk tijdelijke bezoekers, die de meeste tijd doorbrengen op het zee-ijs ('pelagische' ijsberen). Die komen af en toe aan land. Moeders die met hun jongen in het voorjaar het zee-ijs weten te bereiken hebben veelal geen probleem om aan voedsel te komen. Ze jagen voornamelijk op ringel- of baardrobben die alleen in het zee-ijsgebied voorkomen. Maar het vinden van hun weg terug naar het land om hun jongen in sneeuwholen te krijgen lijkt een steeds grotere uitdaging te worden. Er zijn aanwijzingen dat steeds meer beren naar Franz Josefland in het Russische noordpoolgebied trekken, vanwege verminderd zee-ijs in Spitsbergen in de herfst.


Poolvos en rendieren

De onderzoekers zagen ook andere bewoners van het Noordpoolgebied. Zoals de bovenstaande poolvos, die het onderzoekskamp frequent bezocht. Er is een klif met broedende zeevogels in de buurt waar deze vos waarschijnlijk het grootste deel van zijn voedsel vindt deze zomer, op zoek naar gevallen eieren en kuikens.


Spitsbergen heeft zijn eigen rendier-ondersoort. Het spitsbergenrendier heeft korte benen en kan een groot deel van het jaar overleven in een gebied met weinig begroeiing. IJsberen jagen normaliter niet op rendieren omdat die te snel zijn: hoewel ijsberen een korte snelle sprint kunnen maken, raken ze snel oververhit als ze lang moeten rennen. De laatste jaren zijn wel met enige regelmaat rendierkarkassen gevonden die zijn aangevreten door ijsberen.


IJsberen houden geen winterslaap

Een van de onderzoekers kijkt op bovenstaande foto een sneeuwhol in. IJsberen houden geen winterslaap: alleen vrouwtjes laten zich insneeuwen om in het sneeuwhol hun jongen te krijgen in de winter. Zij blijven wakker terwijl ze de eerste levensmaanden hun klein geboren (500 gram) jongen grootbrengen. In het voorjaar komen moeder en jongen naar buiten; die zijn inmiddels tot 12 kilo gegroeid en moeder is de helft van haar gewicht kwijtgeraakt.


Op bovenstaande foto wordt het lichaamsgewicht van een ijsbeer gemeten. Het is 22.00 uur, maar het is nog steeds licht.


Op bovenstaande foto zie je een jong bij zijn moeder, die verdoofd is om te kunnen onderzoeken. De jongen zijn meestal niet erg bang voor mensen. De moeder is pas 6 jaar oud en dus is dit waarschijnlijk haar eerste welp. Ze bleek een succesvolle jager, omdat ze bij de resten van een volwassen ringelrob was. Dat geeft het jong een goede start in de eerste weken buiten het sneeuwhol!

Lees meer over het werk van WWF op de Noordpool.

Gerelateerde artikelen

naturepl.com / Doug Allan / WWF

Op zoek naar ijswalvissen in het Noordpoolgebied

WWF-medewerker Gert vertelt over het Arctic Blue Corridors rapport: een mijlpaal voor een goed beheer van het Noordpoolgebied.
Meer info
James Morgan / WWF-UK

Werk aan de winkel in Groenland

WWF-medewerker Gert vertelt over de samenwerking met collega's in Groenland.
Meer info
Global Warming Images / WWF

De Noordpool: een nieuwe zonbestemming?

Een blauwe lucht, een stralende zon, en een thermometer die 35 graden aangeeft. Iedereen in Nederland zoekt verkoeling en zucht onder de hitte. En dan is het pas maart! Het klinkt surrealistisch, maar dit is precies wat er in het Noordpoolgebied gebeurt. Het gebied zou langzaam moeten ontwaken uit de winterperiode nu de dagen langer worden. In plaats daarvan kampt deze koude, witte wereld met een hittegolf waardoor de temperaturen 30 graden hoger liggen dan normaal. Wat is er aan de hand?
Meer info

Blijf op de hoogte

Ontvang inspiratie, acties, duurzame tips en het laatste natuurnieuws van WWF in je mail én krijg 10% korting in onze duurzame webshop (inschrijven mag vanaf 16 jaar, korting is van toepassing op hele assortiment met uitzondering van Bosje Bomen en alle boeken).