Bryce Harper / WWF-Aus
13 januari 2020

Lotgenoten van de koala en de kangoeroe

De koala en de kangoeroe vormen het gezicht van de dierlijke slachtoffers van de bosbranden in Australië. Iedereen heeft hartverscheurende beelden gezien van hun verbrande neuzen en poten en angstige gedrag. Maar het vuur en verlies van leefgebied en voedsel treft veel meer diersoorten, waaronder een aantal dat al bedreigd was vóór de apocalytische branden uitbraken. Dieren die alleen in Australië in het wild voorkomen en nu nog meer gevaar lopen uit te sterven, zoals de geschubde lelhoningeter, de bergdwergbuidelmuis, de smalvoetbuidelmuis, de raafkaketoe en de rotskangoeroe.

Help zelf mee de leefgebieden van deze dieren te herstellen!

Geschubde lelhoningeter

Dit is een zangvogel zo groot als een spreeuw met zwart en geel verenkleed. De verspreiding van deze vogel is de afgelopen dertig jaar erg afgenomen. Hij leeft nu alleen nog in de open bossen van Zuidwest-Australië, voornamelijk van nectar. Een klein maar onmisbaar deel van zijn dieet bestaat uit insecten: de jongen worden hiermee grootgebracht. Het broedseizoen loopt samen met de bloeiperiode van de eucalyptus en maretak waarop de volwassen vogels foerageren.

De vogel was al ernstig bedreigd: de totale populatie bestaat uit 350 tot 400 individuen en neemt af. Doordat de bossen waar deze vogels leven op relatief vruchtbare grond staan worden deze vaak gebruikt voor landbouw. Verdroging is een probleem doordat de soort alleen nestelt als er in de nabijheid open water beschikbaar is. Als zijn favoriete voedselbomen verdwijnen door de bosbranden, kan deze soort niet overleven.

 

Bergdwergbuidelmuis

Dit diertje doet qua uiterlijk denken aan onze huismuis maar dan gedrongen, met een stompere snuit en een buidel. Zijn vacht is grijs en op de buik wit. Hij leeft in de bergen (op 1400 - 2200 meter), veelal boven de boomgrens in rotsachtig terrein. Er zijn maar drie geïsoleerde subpopulaties in Zuidwest-Australië.

Insecten vormen een belangrijke voedselbron en dan vooral de bogong-motten. Verder eet hij vruchten, zaden en nectar. Bergdwergbuidelmuizen zijn 's nachts actief en houden een winterslaap van ongeveer een half jaar. Vanwege de lange winterstop hebben ze maar één keer per jaar jongen.

Er zijn al minder dan 100 beestjes en daarmee was hij voor de branden al ernstig bedreigd. Dit komt door de aanleg van skigebieden, verstoring van winterslaap door wintersport, verandering in sneeuw door klimaatverandering en vossen en verwilderde katten. En hoewel de soort grotendeels boven de boomgrens leeft komen ook daar branden voor. In 2003 is al een groot deel van het leefgebied door brand verwoest. Wetenschappers vrezen dat de soort na de huidige vuurstormen is uitgestorven.

 

Kangaroo Island smalvoetbuidelmuis

Er zijn 21 soorten smalvoetbuidelmuizen, waaronder die van Kangaroo Island. Hij lijkt op een huismuis, inclusief de dunne staart en spitse snuit maar heeft een buidel. Het beestje komt uitsluitend voor in open bos en struikgewas op het westelijk deel van Kangaroo Island bij Australië. Hij jaagt vooral 's nachts op mieren, kevers, spinnen en schorpioenen.

De smalvoetbuidelmuis van Kangaroo Island is ernstig bedreigd. Het totale aantal werd geschat op minder dan 500 individuen, door vernietiging van leefgebied en jacht van verwilderde katten. Natuurbranden vormen nu de belangrijkste bedreiging. Opmerkelijk is dat de soort nooit is aangetroffen in gebieden waar korter dan 11 jaar geleden brand heeft gewoed. Dat kan betekenen dat de diertjes lang na de brand nog niet kunnen leven in het gebied. De huidige grote branden doen het ergste vrezen voor deze soort.

De buidelmuis op de foto is de  dikstaartsmalvoetbuidelmuis van het vasteland; er was geen foto van de muis van Kangaroo Island beschikbaar.

 

Kangaroo Island bruine raafkaketoe

De bruine raafkaketoe is een Australische papegaaiachtige met drie ondersoorten, waaronder deze die alleen op Kangaroo Island voorkomt. Hij is ongeveer 50 cm. lang. Het verenkleed van het mannetje is zwartbruin met opvallende rode band op de staartveren, het vrouwtje is donkerbruin met verspreide gele vlekken. Deze kaketoe leeft alleen in de noordelijke en westelijke kustgebieden van Kangaroo Island voor de zuidkust van Australië in boomrijke gebieden en broedt liefst in boomholtes. Hij voedt zich bijna uitsluitend met zaden van de boom Allocasuarina verticillata.

Door zijn beperkte verspreiding is deze ondersoort zeer kwetsbaar. Vóór de branden werd de totale populatie geschat op nog geen honderd exemplaren waardoor het gevaar van inteelt op de loer ligt. Het tekort aan nestplaatsen is een beperkende factor. Het brandgevaar werd al lang gevreesd. Vooral de vernietiging van de belangrijkste nest- en voedselboom (Allocasuarina verticillata) kan de ondersoort een zware klap toebrengen.

 

Kwaststaartrots-kangoeroe

Deze kleine kangoeroe (tot 8 kg) is één van de 15 soorten rotskangoeroes (rock wallaby’s). Hij heeft een behaarde staart met aan het eind een bossige pluim en kenmerkende witte wangen. De rotskangoeroe kan goed klimmen, zowel tegen rotsen als in bomen. Hij komt voor in rotsachtige gebieden, savannes en bossen. De verspreiding is in de loop van jaren versnipperd. Hij is een echte vegetariër en eet alleen grassen, varens, bladeren van struiken en bomen, vruchten.

Deze wallaby staat op de Rode Lijst als ‘kwetsbaar’ met in totaal rond de 20.000 exemplaren, en dat aantal neemt af. Op sommige plekken is deze soort al verdwenen, in het verleden door jacht, later vooral door afname van zijn leefgebied. Doordat populaties geïsoleerd raken dreigt inteelt. Door de hevige branden van de laatste maanden gaat de plantengroei verloren en dreigt voedseltekort.

 

Vogelbekdier

Het iconische vogelbekdier komt alleen voor in gebieden met zoetwater langs de oostrand van Australië en op het eiland Tasmanië. Het is een uitzonderlijk zoogdier met grote zwemvliezen aan zijn poten, een waterdichte vacht en een brede snavel. De vrouwtjes leggen eieren en de mannetjes hebben gifstekels aan hun achterpoten. Het vogelbekdier leeft in en aan het water en verblijft in een zelf gegraven hol in de oever. Hij zoekt onder water naar kreeftjes, wormen, waterslakken en insectenlarven.

Het nog levende aantal vogelbekdieren is moeilijk te bepalen: schattingen lopen uiteen van 30.000 tot 300.000 dieren en de aantallen nemen af. Het vogelbekdier wordt vooral bedreigd door verlies van leefgebied door de aanleg van dammen, bouwprojecten, droogte en watervervuiling. De nasleep van de branden in Australië vormt een extra gevaar: de as van de branden komt via regen in meren en rivieren terecht en zorgt daar voor vergiftiging, verstikking en overbemesting. Door die processen ontstaat algenbloei en daarmee zuurstoftekort in het water. Een ramp voor het zoetwaterleven en daarmee ook voor het vogelbekdier.

 
Bryce Harper / WWF-Aus

Wat kan ik doen?

De natuur heeft jouw hulp nodig

Word donateur

Help mee door de natuur structureel met ons te beschermen voor een vast bedrag per maand. Je ontvangt hierbij eventueel een leuk welkomstcadeau. Samen kunnen we werken aan een prachtige wereld vól natuur!

Gerelateerde artikelen

WWF-Australia / patchworks

Een koala-tag op zonne-energie: innovatie beschermt Australische natuur

Anderhalf jaar na de verwoestende branden in Australië wordt er hard gewerkt aan het herstellen van verbrande stukken natuur en het beter beschermen van de dieren die er leven. Dankzij de vele donaties vanuit Nederland en andere landen wereldwijd, kon WWF Australië het project Regenerate Australia lanceren. Dit is het grootste natuurherstelprogramma in de geschiedenis van Australië! Er wordt bijvoorbeeld gewerkt aan het verdubbelen van het aantal koala’s in het oosten van het land voor 2050, het herstellen van 12,6 miljoen hectare natuur, en de overstap naar duurzame energie.
Meer info

70 procent minder koalas in verbrande gebieden

Het bosbrandenseizoen 2019-2020 in Australië was het ergste sinds mensenheugenis. 12 miljoen hectare natuur ging in vlammen op en bijna 3 miljard dieren - zoogdieren, reptielen, vogels en kikkers - werden gedood of verdreven.
Een nieuw rapport van WWF-Australia laat zien wat de impact van de bosbranden was op koalapopulaties. Uit het rapport bleek dat de bosbranden van 2019-2020 resulteerden in het verlies van ongeveer 71 procent van de koalapopulaties op zes brandlocaties aan de noordkust van New South Wales.
Meer info
Shutterstock / Anna Levan / WWF

Nieuw WWF-rapport: bijna 3 miljard dieren slachtoffer van bosbranden Australië

Begin dit jaar woedden in Australië heftige bosbranden. Uit een nieuw WWF-rapport blijkt dat de schade nog groter is dan aanvankelijk gedacht. Bijna 3 miljard dieren werden getroffen door de branden: 143 miljoen zoogdieren, 2.46 miljard reptielen, 180 miljoen vogels en 51 miljoen kikkers werden gedood, raakten gewond of verloren hun leefgebied.
Meer info