Windenergie op de Noordzee
Om effecten van klimaatverandering te beperken zijn een minimale reductie van 40% CO2 -uitstoot en wind op zee nodig. De huidige doelstelling van Nederland is een mindering van 55% Co2-uitstoot in 2030.
Omdat de druk op de Noordzeenatuur te hoog is en het ecosysteem te zwaar belast zullen windmolenparken buiten beschermde zeegebieden geplaatst moeten worden. Deze -nog in te stellen - beschermde zeegebieden vormen natuurlijke klimaatbuffers én zijn cruciaal voor herstel van biodiversiteit; de basis van ons leven op aarde. Herstel van biodiversiteit zal de nodige ecologische ruimte voor wind op zee kunnen creëren. Daarnaast is het belangrijk de effecten van aanbouw, gebruik en afbouw van windmolenparken op het Noordzee ecosysteem te minimaliseren.
Noodzakelijke overstap naar windenergie
Om klimaatverandering tegen te gaan moeten we de CO2-uitstoot reduceren en overstappen naar duurzame energie. Daarom worden windmolenparken op de Noordzee aangelegd. WWF staat hierachter, zolang het beslechten van de klimaatcrisis hand in hand gaat met het beslechten van de biodiversiteitscrisis. Voor wind op zee moet er aan een aantal voorwaarden worden voldaan, want de potentiële effecten op de natuur zijn groot.
Beperkte ecologische ruimte voor wind op zee
In het Energieakkoord voor Duurzame groei, mede ondertekend door WWF, is afgesproken dat er in 2030 door windparken in de Noordzee 11450 MW geleverd moet worden. In het kader van het Klimaatakkoord worden er nu nog meer windgebieden aangewezen. Dat betekent meer druk op de nu al overvolle Noordzee, terwijl we binnen de grenzen van natuur dienen te blijven volgens de Vogel- en Habitat Richtlijn (bescherming van soorten en leefgebieden), de Kader Richtlijn Marien (bereiken van een Goede Milieutoestand per 2020) en zoals afgesproken in het Noordzee-akkoord. De grenzen van ons Noordzee ecosysteem worden al lange tijd overschreden, waardoor het moeilijk wordt om ecologische ruimte te vinden voor uitbreiding van wind op zee. De uitrol van windenergie zal hand in hand moeten gaan met effectieve bescherming van natuurgebieden.
Geen windmolens in beschermde zeegebieden
De locatiekeuze van de windmolenparken is erg belangrijk. Om de natuur te beschermen wil WWF dat de uiteindelijke bouw in ieder geval plaatsvindt buiten het nog te implementeren ecologisch coherente netwerk van beschermde zeegebieden in de Noordzee (zie figuur 1). Het gaat hierbij dus ook om de (nog aan te wijzen) Natura2000 en KRM-gebieden. Maar ook de migratieroutes tussen deze gebieden (corridors) zijn belangrijk om veilig te stellen. Om een goede locatiekeuze te maken dient goed onderzoek gedaan worden naar plekken waar de negatieve impacts van wind op zee voor het Noordzee ecosysteem het kleinst zijn.
Figuur: Het door WWF voorgestelde netwerk van beschermde zeegebieden (Bron: Hugenholtz, E. 2008. The Dutch Case. A Network of Marine Protected Areas. WWF-Netherlands report. Christiansen, S. 2009. Towards good environmental status, a network of Marine Protected Areas for the North Sea)
Met een netwerk van beschermde zeegebieden en duurzaam beheer van de Noordzee zou er ecologisch gezien ruimte voor wind op zee kunnen komen en daarnaast zijn beschermde zeegebieden zelf ook belangrijke klimaatbuffers.
Impact op zeedieren en hun leefgebieden
Het lawaai en de trillingen van de aanleg van windmolens hebben onder water een verstorend effect op zeezoogdieren, vissen, schelpdieren en andere diersoorten die zich door middel van geluid oriënteren, naar voedsel zoeken en communiceren, zoals zeehonden, bruinvissen en dolfijnen. Door onderwatergeluid van wind op zee kunnen ze gehoorschade oplopen en sterven. De aanwezigheid van stroomkabels leidt tot elektromagnetische storing. Dit kan een negatief effect op haaien en roggen hebben omdat die via elektrische zintuigen hun prooien vinden.
Vogels die overtrekken kunnen gewond raken en sterven door de wieken van de windmolens. Andere vogels ontwijken de turbines, maar verliezen rust- en foerageergebieden.
Flexibiliteit en innovatie
Tijdens de aanleg, het gebruik en de afbouw van windparken is het belangrijk dat er gebruik wordt gemaakt van innovatieve technieken zoals hei-vrij bouwen voor minder herrie, het stil kunnen zetten van turbines tijdens migraties van dieren en het stellen van internationaal geldende regels over hoeveel geluid er vrij mag komen. Ook is het belangrijk dat er eerst onderzoek gedaan wordt naar de effecten van windmolens, ook in combinatie met andere menselijke activiteiten op de Noordzee, zoals scheepvaart, visserij en olie- en gaswinning. Op basis van nieuwe inzichten moeten er mogelijkheden worden ingebouwd om tijdig aan te kunnen passen.
Rol en standpunten WWF
WWF pleit al decennia voor het instellen van een netwerk van beschermde gebieden ter grootte van minimaal 30% van de Noordzee om de schade aan Noordzee natuur en biodiversiteit te herstellen. WWF werkt verder aan de verduurzaming van menselijke activiteiten op zee en werkt aan actief herstel van Noordzee-natuur. Daarom neemt WWF ook deel aan de discussies over wind op zee.
-
1
WWF zet zich wereldwijd in voor de transitie naar 100% hernieuwbare energie en ondersteunt de ontwikkeling van windenergie op zee, mits deze klimaatoplossing niet ten koste gaat van biodiversiteitsherstel.
-
2
WWF pleit voor het vaart maken met een netwerk van beschermde zeegebieden dat ten minste 30% van de Noordzee beschermt, wat bijdraagt aan behalen van biodiversiteits- én klimaatdoelen en de nodige ecologische ruimte kan creëren voor opschaling van wind op zee. De locaties van windmolenparken zullen buiten de ecologisch waardevolle en beschermde gebieden van de Noordzee moeten vallen.
-
3
WWF benadrukt het belang van een solide wetenschappelijke onderbouwing en een ecosysteembenadering bij locatiekeuze, operatie en afbouw van windparken op zee, zodat de negatieve effecten hiervan op het Noordzee-ecosysteem zo beperkt mogelijk blijven.
-
4
Bij bestaande en nog te ontwikkelen windparken op zee zullen de negatieve impacts van de aanleg, operatie en afbouw zoveel mogelijk moeten worden geminimaliseerd. Daarnaast behoren mitigatie, compensatie en actief herstel van natuurwaarden tot de mogelijkheden om de effecten van wind op zee te minimaliseren.
-
5
WWF benadrukt de toepassing van de best beschikbare technologieën voor de opschaling van wind op zee zodat de natuur minimale schade oploopt.
-
6
WWF wil dat er onderzoek gedaan wordt naar de cumulatieve effecten van bedrijvigheid op de Noordzee zodat effectieve maatregelen genomen kunnen worden die hinder voor het zeeleven minimaliseren.
Feiten en fabels over hernieuwbare energie
Steeds meer mensen gebruiken hernieuwbare energie, ook wel duurzame of groene energie genoemd. Het is energie afkomstig van natuurlijke bronnen die constant worden aangevuld: wind, waterkracht, zon, bodem, buitenlucht-warmte en biomassa. Maar wat klopt er wel en niet aan de berichten die je er soms over leest of hoort? We hebben een aantal feiten en fabels voor je op een rij gezet, zodat jij ze kunt onderscheiden.