De noordkaper heeft een duidelijk herkenbaar uiterlijk: over zijn donkergrijze lichaam zijn namelijk veel witte eeltplekken te zien. Elke noordkaper heeft een eigen patroon. Onderzoekers gebruiken dit om verschillende dieren te herkennen en te kijken waar ze zich bevinden. De noordkaper heeft een grote, brede rug zonder rugvin en een lange bek die net boven het oog begint. Het is een baleinwalvis, die al zwemmend plankton uit het water filtert om op te eten. 

In het Engels wordt de noordkaper ‘the right whale’ genoemd. Dit vertaalt naar ‘de goede walvis’. Dit komt door vroegere walvisjacht, waarbij de walvisjagers de noordkaper zagen als de ‘goede’ walvis om op te jagen. Noordkapers bevinden zich graag in kustwateren, vooral wanneer het paringsseizoen is. De grootste populatie noordkapers is te vinden in de Saint Lawrencebaai bij Canada.

Helaas is de noordkaper één van de meest bedreigde walvissen op aarde. Lang geleden waren er duizenden te vinden in de Atlantische Oceaan, maar rond 1880 werd er zo intensief op het dier gejaagd dat hij bijna uitstierf. Tegenwoordig zijn er nog maar ongeveer 400 noordkapers over, waarvan 250 volwassen individuen die zich kunnen voortplanten.

Ondanks het verbod op commerciële walvisjacht gaat het nog niet beter met de diersoort en de laatste 15 jaar gaan de aantallen noordkapers nog niet omhoog. Dit komt waarschijnlijk door slechte leefomstandigheden van het dier, waardoor de voorplanting langzaam verloopt. Wanneer de noordkaper bijvoorbeeld te dun is en te weinig eten heeft binnengekregen in een jaar, kan zij geen kalf voortbrengen. Omdat er zo weinig noordkapers zijn, is het voor de dieren ook moeilijk om elkaar te vinden. Bovendien sterven er jaarlijks een aantal noordkapers door aanvaringen met schepen of doordat ze verstrikt raken in touwen en visserijnetten. Laatst nog overleed een pasgeboren kalf door een aanvaring met een schip.

Walvissen zorgen voor een balans in het onderwaterleven. Ze eten kleine prooien, maar worden zelf ook wel eens prooi van roofdieren. Walvissen spelen ook een grote rol in onze strijd tegen klimaatverandering. Ze slaan koolstof uit de atmosfeer op en bewaren dit in hun lichaam door te groeien en te eten. Als walvissen sterven, nemen ze CO2 mee naar de bodem van de oceaan.

WWF doet onderzoek naar de noordkapers die leven in de Canadese Saint Lawrencebaai in de Atlantische Oceaan. We werken samen met overheden en bedrijven om maatregelen te nemen die de noordkaper beter beschermen. In 2003 hebben we ervoor gezorgd dat een scheepvaartroute verlegd werd. In het gebied waar de route lag leven veel noordkapers. Hierna kwamen botsingen met schepen in die regio minder vaak voor. Verder zorgen we voor meer beschermde zeegebieden, waar ook noordkapers van zouden kunnen profiteren en we vragen visserijorganisaties om duurzame vistechnieken te stimuleren, zodat walvissen minder kans hebben om vast te komen te zitten in de netten.