Paul Glendell / WWF

Scheepvaart en de oceanen

Zijn grote transporten over zee wel zo duurzaam als soms wordt beweerd?

46% van de olie die in zee komt, is afkomstig van de scheepvaart

Meer dan 90% van alle internationale handel wordt per schip vervoerd. Ongeveer 50.000 vrachtschepen bevaren onze wereldzeeën waarbij zij van alles vervoeren: van voedsel tot brandstof, van bouwmaterialen tot huishoudelijke artikelen.

Wat is er aan de hand?

De oceanen lijken soms enorme snelwegen, waar veel schepen al onze spullen overheen vervoeren naar alle uithoeken van de wereld. Maar net zoals andere menselijke activiteiten laat intensief vervoer sporen achter. Olielekkages, gestrande schepen, schade door ankers aan de zeebodem en koraalriffen, maar ook het verlies van lading (bijvoorbeeld de ramp met de MSC Zoë bij onze Waddeneilanden) of het dumpen van afval en ballastwater bedreigen de gezondheid van onze oceanen. Ook zijn aanvaringen met grote zeedieren zoals walvissen een ernstig risico. En dan is er nog CO2 uitstoot en uitstoot van schadelijke stoffen, zoals zwaveloxide, stikstofoxiden en roet door de zware scheepsmotoren. Naar verwachting zal CO2 uitstoot van 50% tot 250% toenemen in de periode tot 2050.

Daarnaast zorgt de toename van scheepvaart ook voor extra bedreigingen van de natuur nabij havens en vaarroutes. Zeegrasvelden, wetlands, koraalriffen en moddervlaktes zijn belangrijke gebieden voor de natuur, voor dieren en juist deze gebieden worden vaak bedreigd omdat ze dichtbij havens liggen of omdat men er havens wil aanleggen. 

De bedreiging van herrie onder water

Terugblik petitie: een oceaan zonder herrie

De petitie tegen geluidsoverlast onder water is internationaal meer dan 65.000 keer getekend!

Geluidsvervuiling

Een onzichtbare vervuiler is geluidsvervuiling. Naast de herrie van olie-en gaswinning, explosies, sonar en de aanleg van windparken zorgt ook scheepvaart voor herrie onder water. Wereldwijd is scheepvaart verantwoordelijk voor het grootste deel van vervuiling door menselijke herrie. Naar schatting is in de afgelopen 60 jaar herrie onder water elke 10 jaar verdubbeld. Op veel plekken in de wereld, zoals in de zuidelijke Noordzee, overstemt de door mensen veroorzaakte herrie natuurlijke geluiden. Door deze herrie verandert het natuurlijke gedrag en de communicatie van onder andere zeezoogdieren: ze vluchten weg, kunnen zich slecht oriënteren, zich moeilijk voortplanten en lastig eten vinden. In het ergste geval kunnen ze door veel en luide herrie gewond raken en in extreme gevallen sterven. Wetenschappers hebben geschat dat blauwe vinvissen elkaar onder natuurlijke omstandigheden op 1600 kilometer afstand kunnen horen. Met alle menselijke herrie van tegenwoordig wordt dit geschat op 160 kilometer. Een enorme verminderde ruimte voor blauwe vinvissen om te communiceren dus.

Michel GUNTHER

UITDAGING: LANGZAME KOERSWIJZIGING

De huidige regels rondom scheepvaart zijn vaak gebaseerd op economische belangen en compromissen die in het belang zijn van de industrie. Ecologische overwegingen spelen een nog te kleine rol. Het uitfaseren van olietankers met een enkele wand en bodem is een goed voorbeeld. Pas toen de Exxon Valdez in 1989 voor de kust van Alaska zorgde voor een enorme olieramp, werden deze tankers in de US verboden. Maar het zinken van olieschip Erika voor de Franse kust zette de uitfasering van deze schepen weer in gang al duurde het nog tot 2010, nadat ook nog de Prestige-tanker in 2002 voor de Spaanse kust nabij Galicië zonk, voordat alle enkelwandige tankers uitgefaseerd waren.

Lees het rapport 'Accidents at sea'

Unsplash

Wat doet WWF?

  • 1

    Onderzoek

    Onderzoek naar de effecten van scheepvaart op de oceanen zoals de studie 'Ongelukken op zee' en een studie naar onderwatergeluid op de Noordpool.

  • 2

    Sustainable Shipping Initiative

    WWF is onderdeel van de SSI, een organisatie die bestaat uit verschillende partners zoals banken, scheepswerven en goede doelen, die samen streven naar een duurzamere maritieme industrie. Door bijvoorbeeld onderzoek te doen.

  • 3

    Beschermde zeegebieden

    WWF werkt aan meer netwerken van beschermde zeegebieden. Op dit moment is ongeveer 7,6% van de zee beschermd. Deze gebieden zijn soms helemaal afgesloten, dan wordt het vaak een reservaat genoemd, of er vindt nog enig duurzaam gebruik plaats, zoals kleinschalige duurzame visserij. Toch worden in de praktijk veel beschermde gebieden niet duurzaam gebruikt. Zo lopen drukke scheepvaartroutes soms recht door beschermde gebieden. Daarom zet WWF zich ook in voor duurzaam beheer van beschermde zeegebieden.

    Lees verder
  • 4

    International Maritime Organization

    WWF werkt binnen internationale fora zoals de IMO aan scheepvaart en de impact op de natuur. Zoals beter management van ballastwater, het verbannen van enkelwandige risicoschepen, het gebruik van minder giftige verf aan de buitenzijde van schepen, verminderen van geluidsvervuiling, het voorkomen van oliedumpingen en –lekkages en het wijzigen van scheepvaartroutes om (migrerende) kwetsbare diersoortenen te ontzien. 

Welke andere gevaren zijn er voor de oceanen?

Shutterstock / Mohamed Abdulraheew / WWF
Plastic Soep
Plastic Soep
150 miljoen ton plastic verdwijnt elk jaar in zee en doodt en schaadt het zeeleven.
National Geographic Stock / Tyrone Turner / WWF
Klimaatverandering
Klimaatverandering
Klimaatverandering veroorzaakt een stijging van de zeespiegel en de temperatuur van het zeewater waardoor het water verzuurt met destructieve gevolgen voor koralen en zee en schelpdieren.
Michael Sutton / WWF
OLIE/GASWINNING, LANDBOUW EN ENERGIE
OLIE/GASWINNING, LANDBOUW EN ENERGIE
Het boren naar gas, olie en mineralen, olierampen, de aanleg van windmolenparken maar ook landbouw hebben hun weerslag op het leven in de zee.
Jürgen Freund / WWF
Te weinig oceanen beschermd
Te weinig oceanen beschermd
Slechts 7,6% van de oceanen is officieel beschermd gebied. Waar de oceanen niet beschermd worden wordt er vaak ook niet goed voor de oceanen gezorgd door een te kort aan mensen en materiaal.
James Frankham / WWF
Vervuiling
Vervuiling
De oceanen worden vervuild door o.a. pesticiden uit de landbouw, afval uit rioleringen en miljoenen kilo's plastic die in zee belanden.
naturepl.com / Toby Roxburgh / WWF
Niet-duurzame visserij
Niet-duurzame visserij
De grote vraag naar vis en schaaldieren zorgt voor overbevissing, bijvangst, en vistechnieken die erg schadelijk kunnen zijn voor het leven in de zee.

Voor welke dieren zijn we actief?

Inwoners van de zee die we willen beschermen

Brent Stirton / Getty Images
Haaien
Haaien
De haai heeft als roofdier een belangrijke rol in de voedselketen in de zee, maar wordt ernstig bedreigd.
naturepl.com / Jordi Chias / WWF
Zeeschildpadden
Zeeschildpadden
Een op de twee zeeschildpadden neemt plastic op: er is dringend actie nodig.
naturepl.com / Tony Wu / WWF
Walvissen
Walvissen
Japan en Noorwegen doden ieder jaar ongeveer 1000 walvissen onder het mom van wetenschappelijk onderzoek en traditie.
Richard Barrett / WWF-UK
Dolfijnen
Dolfijnen
De zee wordt steeds drukker door scheepvaart. Hierdoor is het gebied niet zo veilig meer voor deze mooie zoogdieren.

Resultaten en updates

Uiteraard houden we je op de hoogte van de voortgang die we boeken! Lees de laatste updates:

Jürgen Freund / WWF

Geen groen licht voor diepzeemijnbouw

Natuurbeschermers, bedrijven en landenvertegenwoordigers die zich inzetten voor de oceanen of die zich zorgen maken over mijnbouw in de diepzee, zijn hoopvol na de wereldwijde bijeenkomst over diepzeemijnbouw. Er kwam geen groen licht voor diepzeemijnbouw. Nu is het hopen dat van uitstel ook daadwerkelijk afstel komt.
Meer info
Jürgen Freund / WWF

WWF en Greenpeace bezorgd over halfslachtige houding kabinet over diepzeemijnbouw

Het kabinet heeft het standpunt van Nederland op diepzeemijnbouw gepubliceerd in een brief aan de Tweede Kamer. WWF en Greenpeace hebben grote zorgen omdat Nederland zich nog steeds niet onomwonden uitspreekt tegen diepzeemijnbouw. Dit standpunt is van belang bij een beslissende bijeenkomst van de Internationale Zeebodemautoriteit op Jamaica (10 juli a.s.).
Meer info
Quentin Bates / WWF

Nederlandse cateraars serveren geen RODE vis in meer dan 1500 restaurants

Drie van de grootste Nederlandse cateraars Albron, Vermaat en Sodexo hebben vandaag een World Oceans Deal met Wereld Natuur Fonds Nederland en Good Fish gesloten, dat betekent dat meer dan 50% van de Nederlandse cateraars in 2023 een volledig 'roodvrij' assortiment aanbieden in hun restaurants. Daarmee serveren zij in meer dan 1500 restaurant géén vis meer die op rood staat op de VISwijzer.
Meer info
WWF-NL

Wat kan ik doen?

De natuur heeft jouw hulp nodig

Word donateur

Help mee door de natuur structureel met ons te beschermen voor een vast bedrag per maand. Je ontvangt hierbij eventueel een leuk welkomstcadeau. Samen kunnen we werken aan een prachtige wereld vól natuur!