Rode Kruis en WWF over COP28: “Werk met de natuur om klimaatrampen te voorkomen”

Na de teleurstellende uitkomsten van de klimaattop van vorig jaar in Egypte, is het van groot belang dat de regeringen concrete acties ondernemen om de CO2-uitstoot te verminderen. Ook zijn dringende maatregelen nodig om verdere opwarming van de aarde tegen te gaan. Wereldwijd leven meer dan 3,3 miljard mensen in gebieden die kwetsbaar zijn voor klimaatverandering. Met behulp van de natuur zijn deze gebieden vaak effectief en relatief goedkoop te beschermen.

Onderzoek van het Internationale Rode Kruis en WWF laat zien dat deze zogeheten Nature-based Solutions de door klimaatverandering veroorzaakte  rampen  zelfs met meer dan een kwart (26%) verminderen. Het Rode Kruis en WWF werken samen met lokale gemeenschappen in Zambia en de Filipijnen om de gevolgen van klimaatverandering te beperken, bijvoorbeeld door het beschermen van moerasgebieden, het herstellen van bossen en het aanplanten van mangrovebossen.

Foto: Joseph Salumata

Droogte en overstromingen in Zambia

In Zambia werd in de afgelopen jaren de impact van de klimaatcrisis steeds meer voelbaar. De Kafue Flats, een uitgestrekt moerasgebied van de Kafue rivier, was ooit een zeer aantrekkelijke regio in Zambia voor mens en dier. Het gebied zorgt voor vruchtbare grond en vormt een belangrijke bron voor water en voedsel. De één miljoen mensen die hier wonen zijn gewend aan droogte en overstromingen, maar door de klimaatcrisis worden deze steeds onvoorspelbaarder en verwoestender. Dit leidt tot mislukte oogsten en toenemende honger.

Door activiteiten van de mens, zoals het bouwen van dammen, bomenkap voor houtskool, veehouderij  en het opzettelijk verbranden van gras voor vruchtbare grond, verandert het gebied nog sneller. In de droge periode is het landschap kaal, heet, dor en stoffig en in de natte periode wordt water slecht opgenomen en zorgen overstromingen voor slachtoffers en schade.

Foto: Sabine Bos

Natuur als bondgenoot

Om deze zorgelijke situatie aan te pakken, werken het Rode Kruis en WWF samen met lokale bewoners in Zambia aan praktische stappen om de impact van klimaatverandering te verminderen en de veerkracht van gemeenschappen te vergroten. Dit houdt bijvoorbeeld in dat ze bossen herstellen. Door het herstel van bossen wordt de bodem sterker, wat helpt tegen overstromingen. De bomen spelen een dubbele rol: ze absorberen kooldioxide, wat de opwarming van de planeet vermindert, én ze helpen overtollig water op te vangen en af te voeren. Hierdoor wordt de kans op overstromingen kleiner.

De lokale bewoners, die al generaties lang in dit gebied wonen, bezitten waardevolle kennis over wat wel en niet werkt. Velen van hen benadrukken dat gebieden met gezonde natuur vaak veiliger zijn. Ze zien de natuur als hun bondgenoot en streven naar natuurlijke klimaatoplossingen die hun kinderen, dieren, huizen, gewassen en omgeving kunnen beschermen.

Lokale oplossingen

Om de impact van klimaatverandering te verminderen zijn lokale oplossingen essentieel. Neem bijvoorbeeld de vissers die afhankelijk zijn van de rivier voor hun visvangst. Tijdens droogteperiodes is er steeds minder water en minder vis, terwijl bij overstromingen vissers gedwongen worden verder landinwaarts te verhuizen, weg van hun boten en werkgebied. Ditzelfde geldt voor boeren; een veehouder verloor bijvoorbeeld honderd van zijn koeien tijdens de vorige overstroming. Er is behoefte aan specifieke, lokaal afgestemde oplossingen die de bevolking helpen om veerkrachtiger om te gaan met deze veranderingen in hun directe omgeving.

Twintig tyfoons per jaar

Ook in de Filipijnen hebben WWF en het Rode Kruis de handen ineengeslagen. De Filipijnen is een van de meest kwetsbare landen ter wereld als het gaat om klimaatverandering. Jaarlijks komen er minstens twintig tyfoons aan land, met soms enorme gevolgen. In 2014 veroorzaakte supertyfoon Haiyan een humanitaire ramp. Honderdduizenden huizen werden vernield en duizenden mensen kwamen om.

Grijze en groene oplossingen

Om de kustgebieden te beschermen tegen dergelijke natuurrampen, zien we dat 'grijze’ oplossingen, zoals dammen en dijken, bijna onbetaalbaar zijn en op de lange termijn tekortschieten. Daarentegen bieden ‘groene’ oplossingen, zoals het verstevigen van de kust met natuurlijke mangrovebossen, duurzame bescherming. Mangroven werken als natuurlijke golfbrekers en verminderen de schade van tyfoons door de wind tegen te houden.

Samen met lokale bewoners, het Rode Kruis en WWF in de Filipijnen, worden op dit moment plannen gemaakt om pilotprojecten te starten voor bescherming van de kust. En de lessen die hieruit getrokken worden zijn van belang voor de hele regio.

Eerlijke financiering

Op COP28, de jaarlijkse klimaatconferentie die nu plaatsvindt, roepen we wereldleiders op om te investeren in natuur en in te zetten op eerlijke klimaatfinanciering. Ondanks de belofte van 100 miljard dollar per jaar in het Klimaatakkoord van Parijs, is tot nu toe slechts een derde van dit bedrag daadwerkelijk vrijgemaakt. WWF en het Rode Kruis benadrukken de dringende noodzaak om deze belofte na te komen, want de meest kwetsbare landen ervaren nu al de zwaarste gevolgen van de klimaatcrisis. Het is tijd voor actie op COP28, want de klok tikt voor de toekomst van onze planeet.