Grote zorgen inheemse leiders over Braziliaanse Cerrado: ‘Ons gevecht is ook jouw gevecht’
“Het is moeilijk om de Cerrado te doorkruisen, waar je elke boom kent, elke plant kent, wetende dat de volgende keer dat je dit gebied doorkruist, het grotendeels weg is,” vertelt Isabel Figuieredo -Ecoloog en Coördinator bij ISPN (Instituut voor Maatschappij, Bevolking en Natuur)- tijdens een evenement deze week in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. Ze is samen met andere traditionele en inheemse leiders uit de Cerrado afgereisd naar Nederland, om met hun persoonlijke verhalen aandacht te vragen voor de Cerrado. Want de Cerrado, een biodiverse savanne die een kwart van Brazilië beslaat, staat onder grote druk. En de nieuwste ontbossingscijfers tonen wederom aan dat de natuur hier sneller en sneller verdwijnt.
Eliane Xunakalo, Bianca Nakamato, Isabel Figueiredo en Samuel Caetano tijdens het Event over de Cerrado in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam
© Laura Alarcon – Mighty Earth
Terwijl de Amazone wereldberoemd is, is de net zo belangrijke Cerrado minder bekend. De twee zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De Cerrado is een enorme savanne en het grootste waterreservoir van Zuid-Amerika. De belangrijkste rivieren ontspringen hier en leveren water aan ecosystemen zoals het Amazonegebied. Het gebied levert 40% van het zoetwater in Brazilië, waar mens en dier van afhankelijk zijn. En hoewel de Cerrado geen tropisch bos is, ligt hier wel veel CO2 opgeslagen. De CO2 wordt namelijk opgenomen door het diepe wortelstelsel van struiken en bomen onder de grond.
© Frederico Viana / WWF
De cijfers liegen er niet om; de helft van de Cerrado is al verloren gegaan. “Misschien zelfs wel al meer dan de helft,” merkt Adviseur van het Cerrado netwerk Samuel Caetano op. “Het is moeilijk te meten, maar één ding is zeker; we bereiken een omslagpunt, dat onomkeerbaar is”. Nog steeds worden dagelijks grote stukken kostbare natuur omgezet naar landbouwgrond, voornamelijk voor de productie van soja voor veevoer. En dat gaat steeds sneller laten de laatste metingen zien. In februari dit jaar was de ontbossing in de Cerrado 19% hoger dan een jaar eerder. In de Amazone was de ontbossing juist 30% lager.
Ontbossing verplaatst zich van de Amazone naar de Cerrado. En dit heeft alles te maken met wetgeving. Slechts 3% van de Cerrado is beschermde natuur. In de Amazone is dit 46%. Ook mogen landeigenaren in de Cerrado tot wel 80% van hun grond omzetten in landbouwgrond (in de Amazone is dit andersom en moeten landeigenaren 80% laten staan). En dat is financieel aantrekkelijk, want: “Wanneer men grond opkoopt en het natuurlijke landschap ontbost om er landbouwgrond van te maken, kunnen ze het voor zes keer de prijs doorverkopen,” vertelt Isabel Figueiredo.
Ontbossingscijfers van de afgelopen maanden tonen aan dat de inspanningen om ontbossing in het Amazonegebied tegen te gaan vruchten afwerpen, maar dat de verplaatsing van natuurvernietiging naar de Cerrado zorgwekkend is.
© Moisés Muálem / WWF-Brasil
De inheemse en traditionele leiders uit de Cerrado zijn naar Europa gekomen, omdat de bedreiging van de Cerrado een directe link heeft met onze voedselconsumptie hier. “Wanneer je hier in Nederland kip, varken of ander vlees eet, eet je waarschijnlijk van de Cerrado," aldus Bianca Nakamato, Cerrado coördinator bij WWF Brazilië. Nederland is de grootste importeur van Cerrado-soja in Europa en die soja wordt voornamelijk gebruik als veevoer. De nieuwe Europese bossenwet is een historische stap, maar beschermt op dit moment alleen nog bossen. Andere natuur zoals savannes moet later nog toegevoegd worden. Wat erop neerkomt dat deze wet nu nog maar 26% van de Cerrado beschermt.
De dalende ontbossing in de Amazone laat zien dat wetgeving effectief kan zijn, maar de problemen mogen niet verschuiven naar de Cerrado. Plannen om de Europese bossenwet wet uit te breiden naar meer soorten natuur liggen op tafel. Vanwege het verontrustende tempo van de ontbossing in de Cerrado, is het van cruciaal belang dat deze uitbreiding zo snel mogelijk wordt doorgevoerd en dat we ons daar allemaal hard voor maken, bepleit de Cerrado-delegatie. Voor hen, maar ook de lokale bewoners die vertrouwen op de zoetwaterbronnen, de dieren die er leven, en zelfs voor ons hier in Nederland (met het oog op CO2-regulering en voedselvoorziening), is het essentieel om de Cerrado te beschermen.
Lees hier meer over het werk van WWF in de Cerrado.
Ontvang inspiratie, acties, duurzame tips en het laatste natuurnieuws van WWF in je mail én krijg 10% korting in onze duurzame webshop (inschrijven mag vanaf 16 jaar, korting is van toepassing op hele assortiment met uitzondering van Bosje Bomen en alle boeken).