Zet Noorwegen het mes in de levensader van de Noordpool?

 

 

 

 

 

 

 

 

In de marginale ijszone, waar de wetenschappers de walvissen onlangs aantroffen, komen het Arctische zee-ijs en de open oceaan samen. Het is een biologisch zeer rijk gebied, dat zich als een gordel van duizenden kilometers lang uitstrekt rondom het noordpoolgebied. Het gebied kent een unieke biodiversiteit en voedt al miljoenen jaren soorten als fytoplankton, zoöplankton, vissen, ijsberen, vogels, zeehonden en walvissen.

Het leven in het noordpoolgebied concentreert zich rond de marginale ijszone, die daarom ook wel de arctic lifeline genoemd wordt. In de lente- en zomermaanden zorgt de zon voor een enorme bloei van ijsalgen en fytoplankton, die op hun beurt zoöplankton voeden. Er ontstaat een explosie van zoöplankton, die een groot aantal wilde dieren aantrekt. Deze jaarlijkse toename van plankton is van groot belang voor het leven in de wereldzeeën en vindt precies plaats in het gebied waar het Noordpoolijs geleidelijk verandert van vaste ijsbedekking naar open zee: de marginale ijszone.

Bedreigingen

Tot voor kort vormden de Noordpool en de marginale ijszone een natuurlijk natuurreservaat, maar nu wordt het gebied door allerlei ontwikkelingen bedreigd. Door klimaatverandering is het zee-ijs kleiner geworden en is de marginale ijszone, met zijn onaangeboorde oliereserves, aantrekkelijk geworden voor olieproducenten. Een olieramp in dit gebied zou een ineenstorting van de hele voedselketen kunnen veroorzaken, met dramatische gevolgen voor het leven op de Noordpool. De seismische tests die plaatsvinden bij oliewinning leveren bovendien problemen op voor walvissen, die sonar gebruiken om te navigeren, communiceren en voeden. Het lawaai van industriële activiteiten vormt nog een ander risico voor het leven in zee.

Keert Noorwegen de wetenschap de rug toe?

Olieconcessies zijn in Noorwegen sinds 2013 steeds controversiëler, vanwege de unieke en gevoelige ecologie van het Noordpoolgebied. Noorse politici stellen nu nieuwe regels op voor maritiem beheer voor de Barentszzee. Er woedt een hevige discussie over de begrenzing van de marginale ijszone en over het toelaten van offshore-activiteiten in het gebied.

Eerder deze maand presenteerde de Noorse regering een nieuw plan voor de marginale ijszone. Daarin zijn slechts enkele aanbevelingen van wetenschappers overgenomen; veel te weinig om deze essentiële Arctische levenslijn te beschermen. Het Noorse parlement moet nu een definitieve beslissing nemen. Zal het parlement de wetenschappelijke kennis en aanbevelingen respecteren en het gebied tot no-go zone voor offshore-activiteiten verklaren, of zal het de aanbeveling van de regering volgen en bezwijken voor de belangen van grote olie?

De uitkomst van het debat zal bepalen hoe Noorwegen de onvervangbare natuurlijke rijkdommen en de rijke biodiversiteit van soorten beschermt die nergens anders op de planeet voorkomt. Noorwegen ziet zichzelf graag als wereldleider op het gebied van oceaanduurzaamheid. De beslissingen van het land hebben daarmee veel invloed op de toewijding van de wereldwijde gemeenschap om toezeggingen na te komen die zijn gedaan in de klimaatovereenkomst van Parijs.

Klimaatrisico en klimaatrealiteit

Het starten van oliewinning in het Noordpoolgebied is niet alleen slecht voor de natuur: het druist ook in tegen de economische belangen van Noorwegen en Europa. Dankzij de Europese Green Deal zal de Europese uitstoot door fossiele brandstoffen in 2030 zijn gehalveerd. Noorwegen gaat zelfs nog verder en belooft een emissiereductie van 55 procent in 2030. Een Noors booreiland heeft gemiddeld 16 jaar nodig vanaf de ontdekking van een oliebron tot de start van de olieproductie. De transformatie van fossiele naar hernieuwbare energie komt dus eerder dan de start van de olieproductie op een nieuw booreiland. Dit betekent een enorm financieel risico, dat banen zal kosten en de welvaart zal schaden.

Enkele van 's werelds grootste banken zoals Wells Fargo, JPMorgan Chase, Morgan Stanley en Goldman Sachs hebben al een standpunt ingenomen: zij financieren geen olieboringen in het Noordpoolgebied. Het is hoog tijd dat de Noorse regering de klimaatrealiteit omarmt en de oliewinning definitief afbouwt, te beginnen in de meest ecologisch waardevolle en kwetsbare gebieden.