Gezond eten binnen de grenzen van één aarde: naar een Planeetaardige Schijf van Vijf?

De manier waarop wij in Nederland nu eten is niet duurzaam: het draagt bij aan biodiversiteitsverlies, klimaatverandering, vervuiling, ontbossing en overbevissing. Ook de huidige officiële voedingsadviezen voor gezond eten houden nog onvoldoende rekening met natuur. Het is inmiddels alweer bijna acht jaar geleden dat de Gezondheidsraad kwam met de richtlijnen goede voeding en het Voedingscentrum met de laatste update van de Schijf van Vijf. Zijn deze adviezen nog wel toekomstproof of moeten we zo snel mogelijk naar een Planeetaardige Schijf?

Is het überhaupt mogelijk om gezond en duurzaam te eten binnen de draagkracht van de aarde? Om dat uit te zoeken liet WWF-NL een unieke Nederlandse studie uitvoeren naar een gezond en duurzaam menu in balans met natuur.

Menu binnen grenzen van de aarde

Hoe ziet dat toekomstige menu er dan uit? Het is nog steeds een divers voedingspatroon, waar dierlijke producten ook onderdeel van kunnen zijn. Maar in mindere mate dan we nu gewend zijn.

• We moeten dan in Nederland meer noten, peulvruchten, soja en vleesvervangers eten in plaats van vlees en zuivel.
• Vooral de vleesconsumptie zou lager worden; deze gaat naar 0,5 tot 1,5 porties per week. 
• Kaas wordt minder dan de helft van de huidige aanbeveling.
• Er is ruimte voor 1 à 1,5 portie vis per week, 1 tot 3 eieren per week en dagelijks 1 à 2 porties vloeibare zuivel (evenveel als de huidige consumptie).

Om de natuur te ontzien hoeven we dus niet allemaal vegetariër of veganist te worden. Brood- en volkoren graanproducten blijven een belangrijke bron van voedingsstoffen. Verder natuurlijk groente en fruit met een lage milieu-impact. Met het opvolgen van de adviezen van deze Planeetaardige Schijf gaat de milieu-impact van het Nederlandse menu met 50 tot 80 procent omlaag!

Overheid aan zet

Het gezond en duurzaam eten binnen de draagkracht van één planeet is dus mogelijk, met de aanname dat voedselproductie ook duurzamer wordt en er minder wordt verspild. Anders eten, duurzamer produceren en minder verspillen samen zouden de basis moeten vormen onder voedsel- en landbouwbeleid.

Landen, waaronder Nederland, hebben duurzame doelen gesteld (en hun handtekening daaronder gezet) op het gebied van broeikasgassen, biodiversiteit en halvering van de voetafdruk om in 2030 of 2050 te halen. De studie toont aan dat er mogelijkheden zijn voor de overheid om de komende 7 jaar tot 2030 grote stappen te zetten in het beleid. Nu staat het doel op 50% plantaardig eiwit in 2030, en dit zou kunnen worden aangescherpt naar 64-74% in 2030. Dan halen we duurzame doelen én wordt er een gezond leefpatroon gestimuleerd.

Dit onderzoek laat goed zien hoe er met duurzaamheid rekening gehouden kan worden, zonder in te leveren op gezondheid. Het menu vraagt dus verdere stappen dan de huidige Schijf van Vijf en het sluit goed aan bij wat er nu in Nederland gegeten wordt. Het kan dus voor consumenten die bij willen dragen aan het beschermen van natuur en het tegengaan van klimaatverandering een aantrekkelijke optie zijn. Dus waar is het wachten nog op?

Richtlijn voor de toekomst

Voedingsrichtlijnen zijn een ideaal voor de toekomst, een richting waarin we gezonder en duurzamer kunnen leven. Het is een houvast voor schoolkantines, cateraars en bedrijfsrestaurants om hun menu op af te stemmen. Voor bedrijven om hun producten aan te passen, voor restaurants om hun gerechten te evalueren en voor supermarkten om hun assortiment te verduurzamen. Voor de overheid om inkoopregelingen, fiscale maatregels en marketingregels vast te stellen.

Alleen zo kan de gezonde en duurzame keuze voor consumenten de makkelijke en betaalbare worden. Om daar te komen zijn heel wat stappen nodig, maar we hebben laten zien dat gezond eten binnen de ecologische grenzen van één aarde mogelijk en haalbaar is!

Lees hier de samenvatting van het onderzoek.