Video © Ingeborg Mägi / Jaap van der Waarde
Van stroper naar ranger
Dit veldbezoek was niet mogelijk geweest zonder onze geweldige gids Roland. Roland was vroeger één van de grootste stropers, maar nu is hij in dienst van het park. In het dorp waar hij opgroeide hadden mensen niet veel mogelijkheden om de kost te verdienen. Op 14-jarige leeftijd moest hij al een manier vinden om zijn familie te onderhouden en de enige optie die hij had was om spullen van stropers te dragen.
Dit was niet het leven dat hij voor ogen had, maar hij had niet veel keuze. Op zijn 18e schoot hij zijn eerste olifant. Dit was nog in de tijd dat er geen nationaal park was. In de jaren 80 en 90 - het hoogtepunt van de olifantenstroperij in het Congobekken - was het niet ongewoon om kano's vol olifantenslagtanden en ander illegaal gestroopt wild uit het bos te zien komen.
Pas in 2013, toen de regering besloot om van Ntokou Pikounda een nationaal park te maken, kwam er verandering. Het park bracht nieuwe werkgelegenheid en Roland en enkele anderen besloten dat dit hun kans was om hun leven ten goede te keren. De regering was blij met deze ex-stropers, omdat hun uitgebreide kennis van het bos nu zou worden gebruikt om wilde dieren veilig te houden.
Toen ik Roland vroeg hoe het was om ineens aan de andere kant te staan (en mensen te arresteren die hij in zijn vorige leven kende), was zijn antwoord duidelijk. Hij heeft er geen spijt van dat hij van kant is geswitcht. Hij houdt van het bos, en hij heeft nu zijn leven gewijd aan het beschermen van deze prachtige plek. Het is moeilijk over te brengen welke impact een baan als ranger voor het hele gezin kan hebben, vertelt hij. Het begint met eenvoudige dingen zoals je kinderen naar school kunnen sturen, maar gaat veel verder dan dat.
Mens-olifant conflict: een groeiende zorg
Toen we als WWF in 2017 onze samenwerking met de overheid, lokale gemeenschappen en de inheemse bevolking begonnen, waren er nauwelijks nog olifanten in het bos en werd er overal in het park gestroopt. De laatste paar jaar hebben we geen gestroopte olifanten meer gevonden en zien we het wild langzaam terugkeren. Daar zijn we erg blij mee want het laat zien dat onze gezamenlijke aanpak werkt. De patrouilleteams zijn uitgebreid en belangrijke overeenkomsten zijn gesloten met de lokale vissers voor gereguleerde toegang tot het park voor hun traditionele visvangst. Stropers die zich vroeger uitgaven voor 'vissers’, zijn nu hun dekmantel kwijt.
Conflicten tussen mensen en olifanten worden helaas een groter probleem voor de gemeenschappen die aan de rand van het park wonen. Olifanten beginnen zich veilig te voelen in het park, maar ze hebben ook de landbouwvelden ontdekt die aan de rand van het park liggen en een makkelijke maaltijd bieden. In één nacht kan een kleine groep olifanten zomaar de jaarlijkse opbrengst van een boer vernietigen. Als hier niets aan wordt gedaan, zou dit kunnen leiden tot meer vergeldingsacties tegen olifanten die schade toebrengen aan voedselgewassen. Dit is een extra uitdaging voor ons, die we samen met de plaatselijke gemeenschappen zullen aangaan.
Succesvol natuurbehoud
Het nieuwe park Ntokou Pikounda is een belangrijke stap om op lange termijn bosolifanten, westelijke laaglandgorilla's en andere unieke wilde dieren te kunnen behouden. We weten nog steeds heel weinig over deze moerasbossen van de Republiek Congo. WWF zal de Congolese regering blijven steunen bij het beheer van dit park en hopelijk kunnen we de interesse van wetenschappers wekken om gedrags- en ecologisch onderzoek te doen naar minder bekende bewoners van dit moerasbos.
