Versnelde zeespiegelstijging opvangen door investeren in natuurlijke kustverdediging

 

 

 

De natuurorganisaties, verenigd in de coalitie Natuurlijke Klimaatbuffers, wijzen erop dat de grote onzekerheid en de mogelijke gevolgen van klimaatverandering vragen om een andere aanpak voor kustbescherming dan kabinet – en andere bestuurders – zijn gewend. Het uitsluitend storten van steen en beton tegen het wassende water betekent dat het landschap en de natuur de komende decennia nog verder achteruitgaan. Juist het gebruik maken van de natuur biedt een flexibele en op termijn vaak goedkopere oplossing tegen het stijgende water. Zo wordt ons land veiliger én mooier.

Bouwen met natuur

Voorbeelden van ‘bouwen met de natuur’ zijn zandmotors - waarbij de zeestroming aangevoerd zand naar zwakke plekken transporteert -, het stimuleren van de groei van kwelders die golfslag op zeedijken remmen en de inzet van mosselbanken en zeegrasvelden die zand en slib invangen en zo als natuurlijke golfbrekers ‘meegroeien met de zee’. Vaak bieden deze maatregelen zowel voordeel voor veiligheid áls voor de natuur. Succesvolle voorbeelden zien we nu al bij Griend, Noord Friesland, de Noordzeekust en de Zuidwestelijke delta.

Bij het eiland Griend wordt geëxperimenteerd met het opnieuw realiseren van zeegrasvelden en mosselbanken om die rol van golfbreker te vervullen. Bij Griend gebeurt dit om natuur te beschermen tegen de stijgende zeespiegel. Maar met de opgedane kennis kunnen deze natuurlijke golfbrekers ook op andere locaties in de Waddenzee en in de Zuidwestelijke Delta worden aangelegd om onze eigen voeten droog te houden.

Kwelder

Doordat bij Noord-Friesland buitendijks de zomerkades zijn doorgestoken, komt bij vloed het slibrijke zeewater weer verder de kwelder in. Bij eb stroomt het zoute water terug, planten houden het slib vast. Dit proces zorgt voor een verhoging van de bodem van ongeveer een centimeter per jaar. Kenmerkende kwelderplanten zoals zeekraal, kweldergras en zeeaster, leggen die de bodem nog beter vast.

Langs de Noordzeekust, zoals bij Schoorl en op Goeree, leidt een natuurlijker overgang tussen zee en duinen tot meer instuivend zand, hetgeen beter is voor zowel de natuur als de waterveiligheid.

Onderhoud uitgesteld

Bij de Oesterdam tussen Tholen en Zuid-Beveland  kon het onderhoud aan de dijk twintig jaar worden uitgesteld door ophoging met extra zand van de voorlanden en platen aan de voet van de dijk. Dit vertraagde de afkalving in dat deel van de Oosterschelde (zandhonger), zodat en de veiligheid is gediend èn een leefgebied voor zeehonden en vogels behouden is gebleven.

Wetenschappers en experts pleiten ook voor het inzetten van natuurlijke processen in plaats van het aanleggen van nog hogere dijken en dammen. Zelfs als grote waterkeringen alsnog noodzakelijk blijken, is de investering in natuurlijke oplossingen rendabel voor de leefbaarheid en biodiversiteit in Nederland.

In de coalitie Natuurlijke Klimaatbuffers (CNK) werken 8 natuurorganisaties samen: de Natuur en Milieufederaties, LandschappenNL, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Stichting Ark, Vogelbescherming, Waddenvereniging en het Wereld Natuur Fonds.

De coalitie bestaat sinds 2006. Klimaatbuffers zijn gebieden langs kust en rivieren waar door te werken met de natuur, een veiliger en mooier landschap ontstaat. Dit kan bijvoorbeeld door rivieren de ruimte te geven om in natte tijden meer water op te vangen en vast te houden.