Voorbeelden van natuurlijke klimaatoplossingen
WWF werkt over de hele wereld aan natuurlijke oplossingen voor de gevolgen van de klimaatcrisis. De natuur is namelijk onze bondgenoot bij het oplossen van maatschappelijke problemen, zoals klimaatverandering. Wat moet je je voorstellen bij samenwerken met de natuur? Lees hier een paar voorbeelden van natuurlijke oplossingen.
In Nederland
Waterveiligheid door natuur in de Millingerwaard
De Millingerwaard is een oervoorbeeld van een Nature-based Solution (de wetenschappelijke term voor natuurlijke oplossingen). In 1991 zag het stuk land er nog uit als een biljardlaken, met vooral strakke weilanden. Door een flinke herinrichting kreeg het water weer de ruimte.
Bij hoogwater lopen de uiterwaarden nu vol en bergen zo een flinke hoeveelheid water. Bij extreem hoog water worden de uiterwaarden zelfs een meestromend deel van rivier en kan zo gevaarlijke piekstromen afvlakken.
Expert natuurlijke klimaatoplossingen bij WWF Maarten Bruns vertelt: "De Millingerwaard laat zien dat waterveiligheid en natuurontwikkeling helpen bij het voorkomen van overstromingen. Dit stukje natuur helpt bij de bescherming van meer dan vier miljoen mensen achter de dijk." Lees meer over het project.
Water tegenhouden door herstel van duinen en kwelders in de Rijn Maasmonding
De stijgende zeespiegel brengt Nederland steeds meer in gevaar. Dit probleem kunnen we aanpakken door het herstellen van zo veel mogelijk duinen, kwelders, zand- en slibplaten zodat het land weer meegroeit met de zee en bij storm golven gebroken worden.
Om erachter te komen hoe en waar dat kan, doen we onderzoek. We kijken bijvoorbeeld of het benutten van baggerslib uit de Nieuwe Waterweg ons helpt om natuurlijke oevers te herstellen. Dit doen we op plekken waar ze door zeespiegelstijging dreigen te verdrinken. En met een nieuw idee 'dubbele dijken en wisselpolders' bouwen we dijken en herstellen we direct natuur.
Voor de Rijn Maasmonding hebben we alle mogelijkheden op een rijtje gezet en praten we met overheden om pilots te starten. Lees meer over dit project.
Klimaatslimme oplossingen in Limburg
Zuid-Limburg is een bijzonder stukje Nederland door het afwisselende landschap met hoge plateaus, steile hellingen en talloze dalen. Maar als het stevig regent kan de sfeer snel omslaan. Op veel plekken is het huidige landschap niet meer in staat om de grote hoeveelheden regenwater goed te verwerken. Dorpen en steden zijn vaak zó betegeld en geasfalteerd dat water niets anders kan dan kolkend door de straten afstromen.
Na een droge periode zijn ook in het buitengebied (akker)bodems nauwelijks nog in staat om water goed op te nemen. Schaalvergroting heeft het probleem verder verergerd: op grote, hellende percelen, zonder bomen, struiken en ruigten is de rem op het water verdwenen. Het dichtbevolkte dal waar het snel afstromende water samenkomt is de dupe. Daar komt nog bij dat door klimaatverandering extreem nat en extreem droog weer steeds vaker zullen voorkomen.
Natuur- en Milieufederatie Limburg, Stichting het Limburgs Landschap, ARK Natuurontwikkeling, Natuurmonumenten en WWF-NL werken samen in het programma Natuurkracht. Hierin geven we ruimte aan de natuur en natuurlijke processen, zodat het landschap weer als natuurlijke spons kan fungeren. Een spons die water langer kan vasthouden en langzaamaan weer vrij kan geven. Het begint al bij bomen en struiken die regenwater met hun bladeren en takken onderscheppen, vóórdat het water de grond bereikt.
In Europa
Behoud en herstel van moerasgebieden in het stroomgebied van de Donau
De Donau is een belangrijke levensader voor Europa. Ongeveer 83 miljoen mensen wonen in het stroomgebied van de Donau en meer dan 20 miljoen mensen zijn ervan afhankelijk voor hun drinkwater.
Dijken, dammen, sneden, oeverfixatie, baggeren en andere menselijke ingrepen hebben grote delen van de rivier veranderd en meer dan 80% van de wetlands is vernietigd. Daardoor neemt de hoeveelheid vis sterk af. En door schade aan het gebied kan het niet langer een buffer zijn voor overstromingen – een functie die steeds belangrijker wordt in het licht van klimaatverandering.
WWF werkt samen met organisaties om de belangrijke moerasgebieden, rivieren en uiterwaarden te beschermen en te herstellen in zes landen (Oostenrijk, Bulgarije, Kroatië, Hongarije, Roemenië en Servië). Door delen opnieuw met elkaar te verbinden is er meer ruimte voor overstromingen. Bekijk een video over het project
Vuur bestrijden met vuur op het Griekse Chios
Griekenland heeft, net zoals veel andere Zuid-Europese landen, elke zomer te maken met bosbranden. Jaarlijks ontstaan er zo'n 10.000 natuurbranden en vaak worden die door de mens veroorzaakt. Mede door klimaatverandering worden de branden steeds heviger.
WWF startte in februari 2022 op het eiland Chios met een testproject. Chios ligt in de oostelijke Egeïsche zee vlakbij de kust van Turkije. Hier vind je dennenbossen en struikgewassen. Ook komen hier zeldzame plantensoorten voor zoals orchideeën.
Tussen februari 2022 en maart 2023 werd er op Chios geëxperimenteerd met het gecontroleerd brand stichten en het verwijderen van droge vegetatie. Dicht struikgewas werkt als een brandstof bij een natuurbrand, dus als we dit weghalen kunnen branden minder snel verspreiden. Uit de eerste resultaten blijkt dat plantengroei niet negatief wordt beïnvloed, maar dat de biodiversiteit wordt vergroot. WWF heeft een voorstel aan de Griekse regering gedaan over nieuwe regelgeving die deze beheermethode mogelijk maakt. Bekijk een video over het project
Wereldwijd
Klimaatvriendelijke kusten in het Meso-American Reef
Het Meso-American Reef is na het Australische Great Barrier Reef het grootste barrièrerif ter wereld. Het strekt zich uit over 1.000 kilometer langs de kusten van Mexico, Belize, Guatemala en Honduras.
Het rif beschermt de bewoners van de kust tegen de effecten van de klimaatcrisis. Het werkt namelijk als natuurlijke golfbreker. Helaas behoren de Caribische kusten van Mexico, Belize, Guatemala en Honduras tot de meest kwetsbare regio's ter wereld door de klimaatcrisis, zoals een stijgende zeespiegel en veranderende neerslagpatronen als hevige stormen en orkanen.
Daarom werkt WWF hier aan een project en uit onderzoek zijn een aantal stukken natuur gekomen die we moeten herstellen en beschermen:
- mangroves en koraalriffen in Belize;
- kustduinen in Mexico;
- mangroves in Guatemala;
- stroomgebieden en koraalriffen in Honduras.
We zijn gestart met deze werkzaamheden en deze worden overgedragen aan de lokale belanghebbenden.
Pakistans veerkracht tegen de klimaatcrisis
Het Indus-stroomgebied is belangrijk voor Pakistan en ondersteunt 95% van de geïrrigeerde landbouw van het land. De klimaatcrisis zorgt in dit gebied voor meer extreme regenval en intensere periodes van droogte. En dit wordt waarschijnlijk alleen maar erger. De landbouw en kwetsbare gemeenschappen worden hard getroffen.
WWF wil het waterbeheer langs de Indus-rivier verbeteren. Natuurlijke klimaatoplossingen moeten de klimaatbestendigheid en waterzekerheid vergroten. Bijvoorbeeld het creëren van uiterwaarden zorgt voor meer ruimte voor water bij overstromingen.
Het project stelt de Pakistaanse overheid en relevante belanghebbenden in staat om de oplossingen ook toe te passen in andere gebieden. Zo heeft het project ook invloed op nationaal niveau in Pakistan.
Rode Kruis en WWF in Zambia
Wereldwijd leven meer dan 3,3 miljard mensen in gebieden die kwetsbaar zijn voor klimaatverandering. Bij extreme droogte, hevige regenval, overstromingen en andere natuurrampen staat het Rode Kruis klaar om mensen te helpen. Maar voorkomen is beter dan genezen. Daarom zijn het Rode Kruis en WWF vorig jaar een internationaal partnerschap aangegaan.
Met de inzichten uit een belangrijk rapport van WWF en het Rode Kruis worden als eerste natuurlijke oplossingen in Zambia in de praktijk gebracht, in de regio Kafue Flats. Daar hebben stijgende temperaturen, veranderende neerslagpatronen, vaker voorkomende droogtes en overstromingen flinke impact op mens en natuur.
Natuurlijke klimaatoplossingen helpen om het overtollige water tijdens overstromingen beter op te nemen en water af te geven tijdens droogteperiodes. Het Rode Kruis en WWF onderzoeken nu gezamenlijk welke oplossingen in deze regio het beste gaan werken.
Mangroves: veelzijdige bomen in de Cariben
De Caribische eilanden zijn erg gevoelig voor de gevolgen van klimaatverandering. Door de stijgende temperatuur is er een grotere kans op overstromingen en orkanen.
Mangroves herstellen kan hiertegen beschermen. Het zijn natuurlijke kustbeschermers die hoge golven afbreken en erosie voorkomen. Daarnaast zijn mangroves ook een belangrijk leefgebied voor verschillende dieren én zuivert het mangrovebos water dat langs de wortels stroomt en absorbeert koolstofdioxide. Mangroves slaan 7,5 tot 10 keer meer CO2 op dan regenwouden!
Om deze bijzondere bomen te beschermen worden verschillende mangrove herstelprojecten uitgevoerd op de zes Nederlands Caribische eilanden. Op Curaçao heeft WWF-NL een community-based mangroveherstelprogramma gefinancierd, om gezonde kustecosystemen te bouwen. Dit wordt bereikt door het planten van mangroven en mangrovegebieden te onderzoeken. De lokale gemeenschap wordt actief betrokken bij het project en er worden educatieve sessies georganiseerd over het belang van mangroves.
