De dwergolifant van Borneo
De kleinste olifant van alle olifanten
Borneose olifant
De Borneose olifanten op het eiland Borneo zijn duidelijk kleiner dan hun neven op het vasteland. Hoewel ze vanwege hun kleinere formaat ook bekend staan als Borneo-pygmee-olifanten, is de Borneo-olifant met een hoogte van 2,5 meter tot 3 meter het grootste zoogdier op het eiland. Ze hebben lange staarten die soms de grond raken, relatief grote oren en rechtere slagtanden dan andere olifanten.
Pas in 2003 werd met behulp van DNA-technieken vastgesteld dat de dwergolifant op Borneo een aparte ondersoort van de Aziatische olifant is. Over hoe hij van het vasteland op het eiland Borneo terecht is gekomen zijn de wetenschappers het nog niet eens.
Wat is er aan de hand?
De status van de Borneose olifant op de Rode Lijst is ‘bedreigd’. De olifanten worden bedreigd door verlies van leefgebied omdat de natuur waarin ze leven plaats moet maken voor palmolieplantages en bebouwing. Het gebied wordt gefragmenteerd, waardoor ze niet meer goed van het ene deel van het bos naar het andere kunnen lopen. Om genoeg voedsel te vinden zijn de olifanten eigenlijk de hele dag onderweg, maar omdat de natuurgebieden kleiner worden komen ze nu regelmatig in aanraking met mensen. Dit zorgt voor problemen.
Waarom is het belangrijk om de Borneose olifant te beschermen?
De olifanten van Borneo dragen bij aan natuurbehoud. Met hun eetpatroon onderhouden ze het bos en zorgen ze ervoor dat boomzaden verspreid worden. Zo houden ze het bos in stand voor zichzelf, andere soorten en de mens.
Waardoor wordt de Borneose olifant bedreigd?
-
1
Verdwijnend leefgebied
De belangrijkste bedreiging voor deze olifanten is het verlies van aaneengesloten bossen. In de afgelopen 40 jaar heeft Sabah op Maleisisch Borneo 60% van zijn olifantenleefgebied verloren door ontbossing voor landbouwgrond. Zoogdieren van deze omvang hebben grote gebieden nodig om voldoende voedsel te vinden. De grote blokken bossen die ze nodig hebben, zijn versnipperd door houtkap en omzetting van natuurlijke bossen in commerciële plantages, vooral van oliepalmen. Dit verhindert of bemoeilijkt het contact tussen subpopulaties van olifanten. Het gevolg is dat de genetische uitwisseling verslechtert en inteelt kan optreden; dit vermindert de overlevingskansen van de dwergolifant van Borneo.
-
2
Mens-dierconflicten
Door het grote krimpen van de bossen komen de olifanten vaker in contact met mensen, waardoor de conflicten met mensen toenemen. Als gevolg van het grootschalige verlies van leefgebied brengen veel Borneose olifanten tegenwoordig een groot deel van hun tijd door op plantages of ze trekken erdoorheen om het natuurlijke stuk bos voorbij de plantage te bereiken.
Wat doet WWF?
Voordat WWF in Borneo werkte, had niemand ooit de Borneose olifant bestudeerd. Op basis van DNA-onderzoek door WWF en Columbia University in 2003 kon worden vastgesteld dat de dwergolifant van Borneo een aparte ondersoort van de olifant is. In 2005 bevestigde WWF satelliethalsbanden aan vijf Borneose olifanten in verschillende kuddes in de Maleisische staat Sabah. De halsband maakte deel uit van het eerste wetenschappelijke onderzoek naar het gedrag van deze weinig begrepen kleine olifant. Trackinggegevens gaven goed inzicht in de bewegingen en het gebruik van de bossen. Op basis van de studie heeft WWF aanbevelingen gedaan om olifantenbossen te helpen beheren, olifantencorridors te identificeren en cruciale bosgebieden te behouden. Tegenwoordig houdt WWF de beweging van deze bedreigde zoogdieren in de gaten om conflicten tussen mens en dier te verminderen.
De beste hoop voor het voortbestaan van Borneose olifanten ligt in duurzaam bosbeheer voor de houtproductie. Olifanten kunnen overleven en zich voortplanten in natuurlijke bossen die selectief worden gekapt volgens de principes van FSC. Om het probleem aan te pakken, werkt WWF samen met plantagebeheerders en -eigenaren in de belangrijkste leefgebieden van Borneose olifanten. We leggen verbindingen aan tussen bossen door kaalgekapte stukken te herbeplanten. Olifanten en andere diersoorten kunnen zich via de wildcorridors vrij bewegen tussen natuurlijke bossen.
Meer weten?
Gerelateerde artikelen
Three Basins Summit: een belangrijke start voor samenwerking tussen regeringen
Three Basins Summit: WWF roept op tot meer actie en financiering voor behoud tropische bossen
6 dieren die last hebben van klimaatverandering
Wat kan ik doen?
Word donateur
Help mee door de natuur structureel met ons te beschermen voor een vast bedrag per maand. Je ontvangt hierbij eventueel een leuk welkomstcadeau. Samen kunnen we werken aan een prachtige wereld vól natuur!