Oorzaken en gevolgen klimaatverandering
Begrijpen hoe we hier gekomen zijn, en weten wat nog gaat komen.
De mens is de belangrijkste oorzaak van de opwarming van de aarde
Wat zijn de oorzaken van de klimaatverandering?
De opwarming van de aarde is een onderdeel van de klimaatverandering. De opwarming wordt veroorzaakt door verhoogde concentraties van broeikasgassen in de atmosfeer, voornamelijk als gevolg van menselijke activiteiten zoals de verbranding van fossiele brandstoffen, ontbossing en landbouw.
Gevangen kooldioxide
De extra kooldioxide in de atmosfeer houdt meer zonnewarmte vast, waardoor het weerpatroon verandert. Op sommige plekken regent het meer of heftiger, en op andere wordt het juist droger. De opwarming gaat sneller dan elk natuurlijk proces, en sneller dan veel natuurlijke systemen zich kunnen aanpassen.
Verbranding van fossiele brandstoffen
Als we fossiele brandstoffen zoals kolen, olie en gas verbranden om elektriciteit te produceren of om onze auto's te laten rijden, laten we CO2-vervuiling in de atmosfeer achter.
Nederlanders zijn grote producenten van CO2-vervuiling. We staan zelfs in de top-10 van Europa als het gaat om de uitstoot per persoon.
Fokken van vee
Dieren, met name vee zoals schapen en koeien, produceren methaan, een broeikasgas. Wanneer vee op grote schaal wordt geweid, zoals in Nederland, draagt de hoeveelheid geproduceerde methaan in grote mate bij aan de opwarming van de aarde.
Ontbossing
Planten en bomen spelen een belangrijke rol bij het reguleren van het klimaat, omdat ze kooldioxide uit de lucht opnemen en er weer zuurstof aan afgeven. Bossen en struikgewas fungeren als koolstofputten en zijn een waardevol middel om de opwarming van de aarde tot 1,5 °C te beperken.
Maar de mens exploiteert wereldwijd uitgestrekte gebieden met vegetatie voor de landbouw, stedelijke en infrastructurele ontwikkeling of voor de verkoop van boomproducten zoals hout en palmolie. Wanneer de vegetatie wordt verwijderd of verbrand, komt de opgeslagen koolstof terug in de atmosfeer als CO2, wat bijdraagt aan de opwarming van de aarde.
Tot een vijfde van de wereldwijde broeikasgasvervuiling is het gevolg van ontbossing en bosdegradatie.
Zonder verandering sterft mogelijk een derde van alle plant- en diersoorten deze eeuw uit
De gevolgen van klimaatverandering
We staan voor een van de grootste uitdagingen die de mens ooit heeft meegemaakt. Het maakt niet uit wat je bezighoudt, klimaatverandering zal onze levens beïnvloeden. Door het vaker voorkomen van extreme weersomstandigheden zullen we steeds meer te maken krijgen met voedseltekorten, tekort aan drinkwater, meer woestijnen, warmer weer en overstromingen.
Dit heeft effect op mensen, dieren en planten. Veel bedreigde dier- en plantsoorten leven in gebieden die lijden onder de effecten van klimaatverandering. Het klimaat verandert zo snel dat dieren en planten zich niet snel genoeg kunnen aanpassen. Als we niks doen tegen klimaatverandering sterft een derde van alle dier- en plantsoorten mogelijk nog binnen een eeuw uit. Daarbij maakt het veel uit hoeveel de temperatuur stijgt. In de infographic hieronder zie je het verschil tussen 1,5°C en 2°C temperatuurstijging.
De impact van klimaatverandering is voor elk gebied anders:
In het noordpoolgebied steeg de temperatuur de afgelopen honderd jaar met bijna 3 graden Celsius. Dat is twee keer zoveel als de temperatuur wereldwijd is gestegen. In het laatste ijsgebied, ofwel The Last Ice Area, waar het oudste en dikste zee-ijs van de Noordelijke IJszee ligt, verdwijnt ijs twee keer zo snel als het ijs in de rest van de Noordelijke IJszee. Het smeltende ijs heeft niet alleen effect op de mensen en dieren die daar wonen, maar op het hele noordelijke halfrond. In augustus 2019 verklaarde de Canadese regering het Laatste Ijsgebied tot beschermd marine gebied met inzet van WWF om de leefomgeving van dieren en mensen te beschermen.
© Global Warming Images / WWF
De Antarctische ijskap is het grootste stuk ijs op aarde en bevat 90% van al ons water. In de afgelopen tien jaar is het ijsverlies er verdrievoudigd: van 75 naar 219 miljard ton per jaar. Als de hele kap smelt, zal de zeespiegel wereldwijd met 58 meter stijgen.
We kunnen dit proces vertragen door de Antarctische ijskap te beschermen tegen ontwikkelingen op zee door vervuiling en ongelukken te verminderen; CO2-uitstoot te verminderen en door de veerkracht van het ecosysteem tegen klimaatverandering te vergroten.
© Fritz Pölking / WWF
Het zeepeil in onze oceanen is de laatste honderddertig jaar met gemiddeld twintig centimeter gestegen. Dit heeft verschrikkelijke gevolgen voor allerlei eilandgroepen die verdwijnen onder de zeespiegel. Ook is de temperatuur van het water steeds verder aan het stijgen, in sommige gebieden tot wel zeven graden Celsius. Kooldioxideconcentraties nemen toe, die worden voor een deel geabsorbeerd door het water dat vervolgens steeds zuurder wordt. In verschillende gebieden is al meer dan de helft van de koraalriffen verloren gegaan, en de verwachting is dat aan het eind van deze eeuw negentig procent van de riffen verdwenen zijn. De koraalriffen bieden aan vijfentwintig procent van het oceaanleven een schuil- of broedplaats. Als koraal verdwenen is en steeds meer vissen verdwijnen, heeft dit ook een grote impact op de mens. Honderden miljoenen mensen zijn wereldwijd afhankelijk van vis voor hun dagelijks voedsel, wonen op of aan het water en werken in de toeristenindustrie rond de zee.
Maar jij kan ook een verschil maken: stop met het gebruiken van wergwerpplastic, ga duurzaam(er) op reis, help bij een beach cleanup en verminder je CO2-uitstoot.
© Alexis Rosenfeld
Bossen zijn onmisbaar in onze strijd tegen klimaatverandering: ze absorberen CO2 en helpen zo het klimaat te reguleren.
De klimaatverandering heeft in verschillende manieren impact op bossen.
Helaas verdwijnen bossen in hoog tempo. Grote gebieden worden ontbost door o.a. het verbranden van land om het geschikt te maken voor veeteelt en landbouw.
Helaas verdwijnen bossen in hoog tempo. Grote gebieden worden ontbost om het land geschikt te maken voor veeteelt en landbouw, en ieder jaar gaan miljoenen hectares in vlammen op door een toenemend aantal periodes van droogte. Denk bijvoorbeeld aan de bosbranden in de Amazone, Zuid-Amerika en in Australië.
Als grote bosgebieden verdwijnen is dit rampzalig voor duizenden plant- en diersoorten en de lokale gemeenschapen die er afhankelijk van zijn. Ook zullen dode bomen de kooldioxide die zij eerder hebben opgeslagen uitstoten, wat vervolgens weer bijdraagt aan de klimaatverandering.
© Staffan Widstrand / Wild Wonders of China / WWF
Klimaatverandering heeft ook impact op de wereldwijde watervoorraad. Rivieren en meren bevatten drinkwater voor mensen en dieren en zijn een belangrijke bron voor agrarische bedrijven en industrie. 70% van ons zoetwatergebruik is voor landbouw. Door klimaatverandering zien we steeds meer droge periodes en overstromingen en omdat warme lucht meer water kan vasthouden neemt regenval extremere vormen aan.
Zoetwatermilieus in de hele wereld staan al onder overmatige druk door baggerwerkzaamheden, dammen, vervuiling, en agressieve groei van exotische plant- en diersoorten. Klimaatverandering verergert het probleem alleen maar. Regio’s met bergen zien smeltende ijskappen die een grote impact hebben op de zoetwater ecosystemen. Meer dan een miljard mensen zijn afhankelijk van deze gletsjers voor drinkwater, sanitaire voorzieningen, landbouw en waterkracht.
Maar er is veel dat we kunnen doen om een toekomst te creëren met voldoende schoon water. Het begint met het leren van hoeveel water er nodig is om de dingen in je dagelijkse leven te produceren, van de koffie die je drinkt tot de katoenen t-shirts die je draagt. Als je eenmaal de watervoetafdruk van alledaagse voorwerpen kent, kies dan verstandig en koop producten die een minimale impact hebben op de plaatsen waar ze vandaan komen.
Maar verminder ook jouw waterverbruik met onze tips, en ondersteun het herstel van wetlands, het planten van bomen in stroomgebieden, en het herstellen van de verbinding tussen rivieren en hun uiterwaarden.
© Michel Gunther / WWF
Bedreigde dier- en plantsoorten Rode Lijst
41%
van amfibieën bedreigd
25%
van zoogdieren bedreigd
13%
van vogels bedreigd
33%
van het koraalrif bedreigd
Wat kan ik doen?
Wij zijn ervan overtuigd dat we de dreiging van de klimaatverandering kunnen bestrijden en een veiligere, gezondere en meer veerkrachtige toekomst voor mens en natuur kunnen opbouwen. We moeten samen opnieuw nadenken over de manier waarop we energie, voedsel en water produceren en consumeren, de bossen van de wereld beschermen en mensen helpen zich voor te bereiden op een veranderende wereld. Dit is wat jij kunt doen:
-
1
Voetafdruktest
Meet jouw impact op de aarde met de voetafdruktest en volg de tips.
-
2
Trein, bus of fiets
Met de trein, bus of fiets naar werk en school of vervang je auto voor een elektrische auto.
-
3
Beperk verre vliegreizen
Beperk verre vliegvakantie en lees meer tips hoe jij duurzame keuzes kunt maken op reis.
-
4
Eet plantaardig
Eet zo veel als mogelijk plantaardig en voorkom voedselverspilling.
-
5
Isoleer en bespaar
Isoleer je huis en breng energie- en waterbesparende maatregelen aan.
-
6
Tweedehands producten en recyclen
Koop producten en kleding tweedehands, en recycle materialen als je ze niet meer gebruikt of iets kapot is. Lees verder hoe je duurzame keuzes kunt maken.
Wat doet WWF?
Als we niets doen tegen klimaatverandering, sterft een derde van alle plant- en diersoorten mogelijk nog binnen een eeuw uit. We willen de veerkracht van de landschappen waarin we werken versterken, zodat de natuur zich beter kan aanpassen.
-
1
Onderzoek
We doen onderzoek naar specifieke gebieden om erachter te komen welke soorten zich goed kunnen aanpassen of gaan migreren naar nieuwe gebieden.
-
2
Kennisdeling
We delen wereldwijd kennis met klimaatexperts.
-
3
Beïnvloeden van beleid
We beïnvloeden beleid om klimaatverandering te bestrijden.
-
4
Samenwerken met bedrijven
Samenwerken met bedrijven om hun CO2-uitstoot te verminderen.
-
5
Living Planet Report
WWF brengt elke twee jaar het Living Planet Report uit.
-
6
Tips om duurzaam(er) te leven
Mensen bewegen om de relatie tussen de mens en natuur te verbeteren.
-
7
Voetafdruktest
We hebben de Voetafdruktest ontwikkeld dat mensen inzicht geeft in hun persoonlijke impact op de natuur.
-
8
Dutch Fund for Climate and Development
WWF is onderdeel van het Dutch Fund for Climate and Development. Een fonds dat naast het beheren van overheidssubsidie, commerciële investeringen aantrekt voor projecten in klimaatadaptatie.
-
9
Voices for Climate Action
WWF-NL is hoofdpartner in het programma Voices for Climate Action (VCA). VCA heeft een belangrijk doel: ervoor zorgen dat lokale mensen een eerlijke kans hebben om klimaatoplossingen te creëren die voor hun werken. In de 7 landen waar VCA actief is zijn al veel lokale mensen die geweldig werk leveren en in actie komen om de klimaatcrisis op te lossen.
Alle beetjes helpen
Wij kunnen door onze keuzes op ieder moment het verschil maken. Elke dag weer, in alles wat we doen. En alle beetjes helpen!
Voetafdruktest
Kijk welke impact jouw persoonlijke levensstijl heeft op onze aarde en doe de voetafdruktest.
Wat kan ik zelf doen?
Iedereen kan helpen de natuur te beschermen. Bekijk onze tips en kom erachter hoe jouw gedrag de natuur een handje mee kan helpen.